92 Newrozunun tanıkları: Her şeye rağmen ateşi yaktık, cesareti aşıladık 

2023-03-15 09:01:09


	ŞIRNEX - Katliama rağmen Newroz ateşinin sönmediği Cizîr’de 1992 Newrozu'nda yakınlarını kaybeden dönemin tanıklarından Hasan Altan, o gün Kürtlerin varlığını göstermek için sokaklara çıktıklarını belirterek, “Bizler o zaman cesareti aşıladık” dedi. 

	 

	Bu yıl “Her der Newroz, her dem Azadî” şiarıyla 43 merkezde Mereş merkezli depremlerde hayatını kaybedenlerin anısına yakılacak olan Newroz ateşinin en gür olacağı yerlerin başında Şirnex ve Cizîr (Cizre) geliyor. Newroz ateşinin her ne pahasına olursa olsun yakıldığı Şirnex ve Cizîr’de tarihe “Kanlı Newroz” olarak geçen 1992 Newrozu hafızalardaki yerini koruyor. Cizîr ve Şirnex’te 21 Mart 1992 günü kutlama yapmak için sokağa çıkan binlerce insanın üzerine panzerlerden ve çeşitli yerlere konumlanan özel harekat polisleri tarafından rastgele ateş açılmasıyla kutlamalar kana bulandı. Cizîr’de resmi kaynaklara göre 57, tanıklara göre ise 100’e yakın kişi, Şirnex’te ise, 47 kişi katledildi. Gazeteci İzzet Kezer de katledilenler arasındaydı. Ancak katliamlara rağmen Botan’da Newroz ateşi sönmedi, her geçen gün daha da gürleşti. 

	 

	1992 Cizîr Newrozu'na Ernabat köyünden katılan Hasan Altan’ın (49), kardeşi Hüseyin Altan (17), dayısı Hacı Erten (24) ve amcasının oğlu Ali Bozkurt saldırıda katledildi. 92 Newrozu'nun tanıklarından Hasan Altan ve Mehmet Emin Kasırğa  (57) Mezopotamya Ajansı’na (MA) konuştu. 

	 

	‘VARLIĞIMIZI GÖSTERMEK İSTEDİK’

	 

	1990'lı yıllarda verilen mücadele sonucunda Newrozların bugün rahatlıkla kutlandığını dile getiren Altan, çevre köylerle birlikte Cizîr’e yürüdüklerini hatırlatarak, “Cizîr'in girişine vardığımızda askerler bize 'gelmeyin gelirseniz vur emri var, sizi öldürürüz'  dediler. Tepemizde helikopterler vardı, önümüzde ise zırhlı araçlar vardı. Biz daha sonra onların dediğine gelmedik ve yürüyüşümüzü sürdürdük. Binlerce insan el ele verip kenetlenerek yürümeye başladı. El ele verip askerlerin üstüne yürüdük. O zırhlı araçlar öylece tam ortamızda kaldı. Ondan sonra bu zırhlı araçlardan bize rastgele ateş açıldı. Sadece benim olduğum noktada 20 kişi yere yığıldı. 20 insan açılan ateş sonucu katledildi. Saldırmasaydılar Newroz kutlaması yapıp eve dönecektik. Amacımız sadece Newrozu kutlamaktı, izin vermediler. Bizim amacımız tüm dünyanın bizi görmesini sağlamaktı. Kürt’tük ve var olduğumuzu bilsinler istedik. Eğer 90'larda Newrozlar için bu mücadeleyi vermeseydik, bugün Newrozların hatırlanmazdı bile, belki kutlayamazdık bile” dedi. 

	 

	‘CESARETİ AŞILADIK’

	 

	Katıldığı her Newroza 92 Newrozu’nun anısı ve katledilenleri anmak amacıyla katıldığını kaydeden Altan, “Bazen, 'acaba o zaman ki gibi yine saldıracaklar mı?' diye düşünüyorum. Bizler o zaman cesareti aşıladık ve korkmuyoruz. Bu yılki Newrozun Kürt, Türk, Arap, Çerkez, Laz ve bütün dünya halklarının birlik ve beraberliğine vesile olması diliyorum. Hepimiz hep beraber Newrozu karşılayıp kutlayalım. Newroz sadece Kürtlerin değil tüm halkların bayramıdır. Ben yaşadığım sürece 1992'deki Newrozu asla unutmam. Bize o gün çok haksızlık yapıldı. Ben her Newroza kardeşim ve o gün orada yaşamını yitiren bütün canların anısı için gidiyorum." 

	 

	'KİMSE GERİ ADIM ATMADI'

	 

	92 Cizîr Newrozunun tanıklarından Mehmet Emin Kasırga da, bütün saldırılara rağmen Newroz ateşini yaktıklarını ifade ederek, "Binlerce insan yürümekte ısrarcıydı. Kimse geri adım atmadı. Ama ateş ederek kitleyi durdurmak istediler. Ve ateş açılması sonucu yüzlerce insan katledildi. İlk açılan ateşte onlarca kişi öldü ve yüzlerce kişi yaralandı. Havaya ateş açtılar ama biz ona rağmen yürüdük. Herkes bir tarafa koştu. Yerlerde cenazeler vardı. O kadar sert müdahale etmişlerdi ki öldürülen insanların iç organları dışarıya çıkmıştı ve insanlar o kargaşada basıp koşuyordu. Vahşetti. Ben ne yaparsam yapayım o günleri unutamam. Askerler de geldi cenazelere bakıp gittiler. Amacımız Newroz ateşini yakmaktı. O dönemde Newroz kutlamalarına izin verilmezdi ama bizler yine de kutlardık. O dönemde lastikler yakardık. O zaman bütün engellemelere rağmen giderdik. Bu Newrozun tüm siyasi tutukluların özgürlüğüne vesile olmasını diliyorum" dedi. 

	 

	MA / Zeynep Durgut