COLEMÊRG - Biyadir köyünde bulunan asırlık taş değirmende yapılan meşhur Çelê tahininin tarladan soframıza geliş serüvenini anlatan Abdultahir Kaynak, değirmenin dönmesi için sadece susama ihtiyaç duyduklarını belirtti.
Colemêrg’in Çelê (Çukurca) ilçesine bağlı Biyadir köyünde bulunan asırlık taş değirmeni meşhur Çelê tahini için dönmeye devam ediyor. Asırlık taş değirmenini işleten Abdultahir Kaynak, kış mevsiminde kahvaltıların vazgeçilmezi tahinin, tarladan sofralarımıza geliş aşamasını anlattı.
Kaynak, Mayıs ayında ekilen susamların, 3 aylık yeşerme ve büyüme süresinin ardından biçildiğini ifade etti. Kaynak, “Sabahın ilk ışıklarıyla tarlaya giden çiftçiler, imece usulü biçtiği susamı, kümeler halinde kurumaya bırakıyor. Yaklaşık 20 gün güneşte bekletildikten sonra sopalarla vurulan susam, bitkisinden ayıklanıyor. Eskiden bu zahmetli işi kadınlar yoğun emekler sarf ederek yapıyordu. Ama şuan makinalarda öğütülerek yapılıyor” dedi.
TARLADAN SOFRAMIZA
Susamların eleklerde, elenip içindeki yabancı maddelerden temizlendiğini söyleyen Kaynak, bir gece suda bekletilerek nemlenmesi sağlanan susamın, daha sonra tuzlu suya konularak kabuklarından ayrıldığını belirtti. Kaynak, şöyle devam etti: “Susamın bırakıldığı bidona, suyuna 300 kilo susama karşılık 90-100 kilo tuz atılıyor. Susamlar tuzlu suda bir süre bekletildikten sonra süzgeçlerle çıkarılıyor. Birkaç kez yıkandıktan sonra odun ateşiyle yakılan taş fırınların üzerine serpiştiriliyor. Saatlerce taş fırında kavrulan susam, tekrar elenip ardından suyla çalışan taş değirmenlerde öğütülerek tahine dönüştürülüyor. Bölgedeki çiftçilerin yoğun emeği sonucu üretilen, doğallığı ve lezzetiyle ilgi gören tahin, satın alan kişilerin talep ettikleri kilolarda paketlenerek satışa hazır hale getiriliyor.”
PARA DEĞİL, SUSAM GEÇİYOR
Değirmende belli bir miktar susam karşılığında herkesin tahin üretebildiğini belirten Kaynak, değirmenin para ile değil, susam ile döndüğünü söyledi. Üretilen tahinleri, kimi yurttaşların sattığını, kiminin ise kahvaltılık olarak tükettiğini anlatan Kaynak, 6 ay boyunca değirmenin tahin ürettiğini ifade etti.
'YAŞADIĞIM SÜRECE DEĞİRMEN DÖNECEK'
Kaynak, ülkedeki ekonomik krizin tahin fiyatlarına da yansıdığını ekleyerek, şöyle konuştu: “Bu yıl tahinin kilosu 180 TL. Çünkü her şeye zam geldi. Türk parası artık kıymetsiz bir hale gelmiş durumda. Geçen yıl kilosu 100 TL olan tahinin fiyatı bu yıl iki katına çıktı. Herkes ‘kriz var’ diyor ama kriz yok kıtlık var. Kriz ne kadar derinleşirse derinleşsin bizler kendi el emeğimizden ve gelenek olan işimizden vazgeçmeyiz. Yaşadığımız sürece asırlık taş değirmenimizi döndürmeyi sürdüreceğiz” şeklinde konuştu.