ANKARA - 14 Mayıs seçimlerinde yaşanan usulsüzlük ve hileler, 28 Mayıs’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesi sandık güvenliği ve oyların nasıl korunacağına dair konuları gündeme getirdi. 

 

Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekilliği seçimleri 14 Mayıs'ta gerçekleşti. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 50 artı 1 oy oranına ulaşan aday olmamasından kaynaklı seçimler ikinci tura kaldı. Seçmenler, yeni cumhurbaşkanını seçmek için 28 Mayıs'ta yeniden sandık başına gidecek. Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti) ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 14 Mayıs seçimleri sonrası hile ve usulsüzlük gerekçesiyle birçok sandığa itirazda bulundu. İtirazlara dair tartışmalar devam ederken, 28 Mayıs’ta yapılacak ikinci tur için sandık güvenliği ve oyların nasıl korunacağına dair de tartışmalar alevlendi. 

 

MÜŞAHİTLERİN ÖNEMİ

 

Siyasi partilerin ve adayların, oy kullanma, sayım-döküm, tasnif ve tutanakların tutulması işlemlerini takip etmek için belirlediği müşahitler, sandık güvenliği açısından kritik bir rolde. Sandık güvenliği hakkında eğitimli ya da deneyimli müşahitlerin, seçim günü saat 06.00’da sandık başında hazır olmaları gerekiyor.

 

Müşahitler, oy kullanımının başlamasından, ıslak sandık sonuç tutanağının tutulduğu vakte kadar sandık başında bulunmalı. Müşahitler, herhangi bir usulsüzlük tespitine karşı sandık kuruluna yazılı itirazda bulunmalı. 

 

Müşahidin aşamadığı konularda ise, görev aldığı kurum/partinin okul sorumlusuna, avukatına ya da ilçe örgütüne anında bilgi vermesi gerekiyor.

 

142 BELGESİ 

 

Sandık güvenliği açısından bir diğer önemli konu ise 142 belgesi. Söz konusu belge, 14 Mayıs’taki seçimlerde Dîlok’ta birçok yurttaşın habersiz bir biçimde Vatan Partisi müşahidi olarak görevlendirilmesinin ortaya çıkmasından sonra gündeme gelmişti. 

 

142 belgesi, İlçe Seçim Kurulu tarafından Sandık Kurulu üyelerini görev yerine ulaştırmak için görevlendirilmiş kişilerin, her birine seçmen olduğunu ve hangi seçimde oy kullanabileceğini gösteren ve sandık seçmen listesindeki bilgileri kapsayan bir belgedir.

 

142 belgesine sahip ancak Sandık Seçmen Listesi’nde adı olmayan kişilerin belgeleri, oy verme işleminden önce sandık kurulunca teslim alınmalıdır. Öte yandan ıslak imzalı olarak teslim alınması gereken belgede, kişinin adı soyadı, kimlik numarası, oy kullanacağı sandık numarası yazılı olması gerekir. 

 

Yurttaşların oy kullanacağı sandık numarasının da üzerinde yer alması gereken belgede, yazılı kimlik bilgileriyle kişinin kimlik kartındaki bilgiler uyuşmalıdır. Ayrıca Sandık Kurulu, bu kapsamda oy kullananların ad-soyad ve kimlik bilgilerini seçmen listesinin sonuna yazarak bu kişilere imzalatmaması, sandıkta gerçekleşmesi mükerrer oy kullanımının önü açılacaktır.

 

SAYIM VE DÖKÜM AŞAMASI

 

Oy sayımı ve dökümü sırasında, sandık başkanının pusulada mührün hangi adaya basıldığını doğru okuyup okumadığı dikkatlice takip edilmeli. Yine okunan oyun sayım döküm cetveline doğru yazılıp yazılmadığı, cetveldeki rakamların doğru toplanıp toplanmadığı dikkatlice takip edilmeli. Sonrasında sonuçların tutanağa doğru geçirilip geçirilmediğine bakılmalı. Müşahit, hilelerin önüne geçmek için kendi çetelesini tutmak yerine sandık sayım döküm cetveline odaklanmalı.

 

TUTANAK SURETİNİNİN VERİLMEMESİ HUKUKSUZDUR

 

Müşahitler, oy sayımı sırasında yeterli sayıda hazırlanan Sandık Sonuç Tutanağının birer suretini, sandık kurulu başkanı ve üyelerince imzalandıktan ve mühürlendikten sonra teslim almalı. 298 Sayılı Seçim Kanunu 163/2 maddesi uyarınca tutanak suretini vermeyen sandık kurulu başkanı veya üyeleri, 5 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

 

SANDIK TUTANAĞI YEDEKLENMELİ

 

Oy sayımı sırasında görevli müşahit, teslim aldığı sandık tutanağını yedeklemek için hemen fotoğrafını çekerek, kaydetmeli ve tutanak fotoğrafını parti yetkilisine iletmeli. Bunun yanı sıra teslim aldığı sandık tutanağını da vakit kaybetmeden parti yetkilisine teslim etmelidir.

 

İLÇE SEÇİM KURULU’NA KADAR TAKİP EDİLMELİ

 

Sandık güvenliği açısından en önemli aşamalardan biri de oy sayımı sonrası sandık sonuçlarının İlçe Seçim Kurulu’na götürüldüğü süreçtir. Sandık başkanı, mühürlenmiş oy torbasını, sandık sayım döküm cetveli ve sandık sonuç tutanağını yolda bir yere uğramaksızın İlçe Seçim Kurulu tutanak birleştirme binasına götürene kadar parti görevlileri tarafından takip edilmelidir.

 

VERİ GİRİŞLERİNDE USULSÜZLÜK İHTİMALİ

 

İlçe Seçim Kurulu'nda tutanak birleştirme sırasında parti ya da adaylar adına itiraza yetkili kişilerin yeterli sayıda hazır bulunmaması da hilelerin önünü açabilir. Bu nedenle sandık başkanının getirdiği sandık sayım döküm cetveli ve sandık sonuç tutanağının tarayıcı cihazından geçirilmesi ve YSK veri tabanına girmesi süreci takip edilmeli. 

 

İlçe Seçim Kurulu Sandık tutanak veri girişlerini bilgisayar üzerinden yapan memurun, sandık sonuçlarını doğru yazıp yazmadığı kontrol edilmeli. Sandık sonuçlarının YSK veri tabanına doğru kaydedilip kaydedilmediğine dikkat edilmeli, veri girişinde yanlışlık veya usulsüzlük yapıldığında düzeltilmesi için müdahale edilmeli ve yazılı itiraz/şikayette bulunulmalıdır. 

 

Bu esnada görevliler, ilçe birleştirme tutanağı oluşturulana kadar partisinin/kurumunun ilçe seçim koordinasyon merkeziyle düzenli olarak bilgi alışverişinde bulunmalıdır.