ORDU - Fındık taban fiyatlarına tepki gösteren Tüm Köy-Sen Ordu Şubesi Başkanı Zekai Sağra, "Fındık üreticisini gıda tekellerine teslim ettiler. TMO uluslararası şirketlerin alım ofisi gibi çalışıyor" dedi.
Karadeniz kentlerinde fındık hasadının başlamasına kısa bir süre kala taban alım fiyatları açıklandı. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından alımı yapılacak olan fındığa levant kalite için kilosu 130 TL, Giresun kalite için kilosu 132 TL olarak taban fiyat açıklandı. Destekleme fonu kilo başı 2 TL oldu. 50 randımanın üzerindeki her bir randıman için ise 1 lira 30 kuruş ilave fiyat verilecek. 2 Ağustos’ta açıklanan fiyatlar, Giresun ve Ordu başta olmak üzere fındıkla geçinen üreticilerin tepkisini çekti.
TMO fiyatı böyle açıklarken, geçtiğimiz senenin ürünü Ağustos ayının başına kadar serbest piyasada 140 liraya satılıyordu. Fiyat açıklanmadan kısa bir süre önce fiyatlar 100 TL'ye kadar çekildi. Fındık tarımında kullanılan gübre, ilaç ve mazotun fiyatı geçtiğimiz yıla göre artarken, fındık ise daha bir ay önce satılan fiyatın 10 lira altına alınacak.
'YETERLİ DEĞİL'
Fındık taban fiyatlarını değerlendiren Tüm Üretici Köylüler Sendikası (Tüm Köy-Sen) Ordu Şubesi Başkanı Zekai Sağra, açıklanan fiyatın üretici için hiçbir şey ifade etmediğini vurguladı. Sağra, hesaplamalarına göre maliyeti kurtaran bir fiyat açıklandığını belirtti. TMO'nun geçen sene 82 liraya aldığı fındığı 130 liraya sattığını kaydeden Sağra, "Fındığa 130 TL taban fiyat gösterilmesi ‘biz fındık üreticisini terk ettik, herkes başının çaresine baksın’ demektir. Dolayısıyla bu fiyat üreticiyi oyalama amacıyla yapılan bugüne kadar politikaların devamı oldu. TMO 'alım yapıyorum' diyor. Ama dönüm başına bir kota koyuyor ve ne kadar alacağı belli değil. TMO fındığın yüzde 15'ini alıyor. Bunun bir belirleyiciliği de yok. Yani üretici fındığı 130 liraya bile satamayacak. Zaten borçlu olan üretici, fındığını 120 liradan ya da daha düşük fiyattan satacak. Artan maliyetlerde göz önünde bulundurulunca bu fiyat yeterli değil" dedi.
'ÜRETİCİ TEKELLERE TESLİM EDİLDİ'
Fındığın çok önemli bir ihraç ürünü olduğunun altını çizen Sağra, bu nedenle de manipülasyona açık olduğunu söyledi. Fındık olmasa başta çikolata olmak üzere 130 milyar dolarlık bir piyasanın olmayacağını vurgulayan Sağra, "Üreticinin talebi bu enflasyonist ortamda 200 TL'den aşağı olmamasıydı. Aradaki fark çok büyük. Beklenen 800 bin ton rekolte ile çarpıldığında 3 buçuk milyar TL'den fazla fark oluyor. İşte bütün meselede bu paranın bölüşülmesi. Fındık üreticisini gıda tekellerine teslim ettiler. TMO uluslararası şirketlerin alım ofisi gibi çalışıyor" diye belirtti.
'ÜRETİM KALMADI'
"Üretim diye bir şey kalmadı" diyen Sağra, bunun uzun yıllardan beri uygulanan sistematik bir anlayış olduğunu belirtti. Bugün ki fiyatların fındık üreticisini büyük şirketlere ihale eden anlayışın sonucu olduğunu kaydeden Sağra, "Ülkeye ihracat geliri olarak girip üreticinin cebine girmesi gereken parayı gıda tekelleri arasında bölüşüyor. Verilen fiyatta üreticiyi bahçeye girip girmeme konusunda çok kararsız. Üretici de bu şartlarda üretimden kopuyor. Üreticinin büyük bir kısmı ortakçılık dediğimiz bir sistemle daha yoksul insanlara bahçesini veriyor" ifadelerini kullandı.
'SÖZ HAKKI ÜRETİCİYE'
Üreticinin kurduğu FİSKOBİRLİK'in ise bir işlevinin kalmadığına işaret eden Sağra, şöyle devam etti: "FİSKOBİRLİK'in eski başkanı Lütfü Bayraktar da şuan AKP milletvekili. Ortada bir üretici kooperatifi yok. Tam tersi üreticinin 80-90 yıllık birikimlerine çökmüş bir yapı var. Fındık üreticinin sorunlarını çözmek çok basit. Yönetiminde üreticinin ağırlıklı olarak yer alacağı bir kooperatifle bu sorun çözülür. Öte yandan iktidar bu zamana kadar tarımda izlediği neoliberal politikalardan vazgeçmeli. Büyük tekeller sadece alıp satmakla bile Türkiye'ye giren paranın 10 katını kazanıyor. Siyasi irade bunu gözeterek, fındığı stratejik ürün olarak ilan etmeli."
MA / Tolga Güney