HABER MERKEZİ - "Bilim için ölen kadın" olarak tarihe geçen, iki Nobel Ödülü’ne sahip bilim insanı Marie Curie, polonyum ve radyum elementini keşfederek, sanayiden uzay teknolojisine, tıp dünyasından endüstriye kadar birçok alanda insanlığa büyük fayda sağladı.
"Hayatta hiçbir şeyden korkmayın yalnız; her şeyi anlamaya çalışın. Şimdi anlama zamanı, böylece daha az korkabiliriz" sözleri Polonyalı kimyager, fizikçi ve iki Nobel Ödülü’ne sahip bilim insanı Marie Curie ait. Buluşlarıyla dünyayı değiştiren ve insanlığa fayda sağlayan kadın bilim insanlarından biridir.
1867 yılının Kasım ayında Polonya’nın Varşova kentinde dünyaya gelen ve Marie Curie olarak bilinen Manya Salomea Sklodowska, çalışmaları ve buluşlarıyla birçok bilim insanının arasından sıyrılarak Nobel Ödülü alan ilk kadındır. 1903 yılında fizik ödülünü alan Curie, 1911 yılında Nobel kimya ödülünü almaya da hak kazanarak, böylece iki Nobel Ödüllü ilk kişi olarak tarihe geçmiştir. Annesi yatılı kız yurdunda müdürü olmasından ötürü, anne baba ve 4 kardeşiyle birlikte yurtta yaşayan Curie, güçlü ve zeki bir karaktere sahiptir. 1882 yılında 15 yaşındayken liseden sınıf birinciliğiyle mezun olur.
Liseden mezun olur olmaz Polonya’da ki Varşova Üniversitesi’nde eğitim almak ister ancak, o dönem Çar yönetiminde olan Polonya’da kadınların okuması ve herhangi bir eğitim görmesi yasaktır. Kadınların eğitim alabilmesi için yurt dışına gitmeleri gerekmektedir. Bu nedenle Curie, para biriktirene kadar eğitimlerinden geri kalmamak için birkaç Polonyalının yönetiminde olan gece okuluna gizlice gitmeye başlar. “Süzülen Üniversite” de denilen bu okuldaki eğitmenler, Çar yönetimine yakalanmamak adına her gece mekan değiştirir.
Eğitim için 1891 yılında Paris’e giden Curie, yetenek ve çalışkanlığıyla Fransa’nın Polonya’dan gelen öğrenciler için verdiği “Alexandrovitch Bursu”nu kazanır. Fizik ve matematik bilimleri hakkında eğitimler görür. Üniversitede eğitim gördüğü yıllarda Curie’ye “çeliğin kimyasal ve manyetik özelliklerinin incelenmesi” araştırması görevi verilir. Curie’ye, bu araştırmayı yapabilmesi için Paris Endüstriyel Fizik ve Kimya Devlet Okulu da laboratuvarının kapılarını açar. Okulun yöneticisi ve aynı zamanda bir kimyager olan Pierre Curie de Marie’ye çalışmalarında yardım eder. Daha sonra Marie, 1894 tarihinde Pierre Curie ile evlenir. Pierre Curie, manyetik alanın ve elektriği ölçebilen birçok mekanizma tasarlar. Kristalografi alanı ile ilgili çalışmalar yapar ve kristallerin sıkıştırılarak veya mekanik baskı uygulanması sonucu elektrik üretmesine yarayan piezoelektrik etkisini keşfeder.
ÇALIŞMALARI
Marie Curie, ilk olarak iki metal parçadan birinin üzerini ince bir tabaka halinde uranyum tuzu ile kaplar. Daha sonra Pierre Curie’nin tasarlamış olduğu elektromanyetik aletlerle metal parçaların üzerinde uranyum tuzunun ürettiği ışınların gücünü ölçmeye başlar. İki metal parça arasında kalan hava ile uranyum ışınları bir araya geldiğinde ortaya çıkan hafif elektrik akımlarını tespit eder ve çalışmalarına devam eder. Aynı şekilde uranyumun bileşiminde bulunan maddelerin de benzer şekilde ışınlar meydana getirdiğini keşfeder. Marie Curie, uranyumdaki bileşiklerin sıvı veya katı durumunda olduklarına bakılmadan ışınlarının gücünün her durumda da aynı kaldığını fark eder.
Curie, diğer bir çalışmasında ise “Pitchblende” isminde bir cevheri dener. Bu cevherin bünyesinde yüksek miktarda uranyum bulunur. Cevherin içinden uranyum elementi çıkarılsa bile, uranyumun etkisi oldukça büyüktür ve yaydığı ışınların gücü de bu orantıda çok fazladır. 1898 yılının Mart ayında yaptığı keşifleri bir bildiri makalesinde yayınlayan Curie, “Radyoaktivite” terimini ilk kez bu makalede kullanır.
BULUŞLARI
Yaptığı bilimsel araştırmalardan birinde Uranyum elementi içerisinde başka bir maddenin daha var olup olmadığını araştıran Curie, iki yıl süren bu araştırmaların sonucunda uranyumun içerisinde başka bir element daha olduğunu saptar. Bu element “Bizmut” elementidir. “Bizmut’un içinde de element olabilir” düşüncesiyle çalışmalarına devam eden Curie, daha sonra yeni çalışmalara kapı aralayan Polonyum denilen elementi (1898) keşfeder. 1902 yılında ise artık, “Radyum elementini” keşfeder.
Curie, değerli bir maddeyi keşfetmiş olmasından ötürü Nobel Ödülü almaya hak kazanır. Aynı zamanda bu araştırmanın sonucu ile birlikte Curie’nin yazdığı doktora tezi, 1903 yılının Haziran ayında yayınlanarak, Fransa’daki ilk kadın doktora tezi savunucusu olmasına yardımcı olur. Radyoaktivite çalışmalarından dolayı, radyoaktivite birimine "cruie" denilmektedir.
ALDIĞI ÖDÜLLER
* 1903 Nobel Fizik Ödülü
* 1903 - İngiliz Kraliyet Birliği'nden Davy madalyası
* 1911 Uluslararası Nobel Kimya Ödülü
* 1921’de bilime katkılarından ötürü, Amerika'nın kadınları adına, başkan Warren Harding'ten 1 gram radyum hediye edildi.
BİLİM İÇİN ÖLEN KADIN
Bu dönemde laboratuvar çalışmaları sırasında maruz kaldığı aşırı radyasyondan dolayı hastalık yaşamaya başlayan Curie, 4 Temmuz 1934 yılında Fransa'da kan kanserinden hayatını kaybeder ve bu hastalığı da aşırı radyasyona maruz kalmasına bağlanır. Ölümünden sonra kendisine "bilim için ölen kadın" denilir.
Curie'nin not defterleri o kadar çok radyasyona maruz kalmıştır ki, ancak kurşun kaplı bölmelerde muhafaza edilir, radyoaktif korunma malzemeleri ile incelenebilmiştir. Ölümüne ilişkin 1995 yılında da bazı araştırmalar yapılır. Bazı bilim insanları, Curie’nin ölüm sebebinin insanlarda çok az bir olasılık ile görülebilen aplastik anemi olduğunu ileri sürer. Marie Curie ve eşi Pierre Curie ölümünün ardından Sceaux'taki aile mezarlığına defnedilir ancak, 20 Nisan 1995 tarihinde mezarları Paris’te yapılan özel bir anıta yerleştirilir. Bu açıdan Marie Curie, ölümünden sonra bile ayrı bir bölüme gömülen ilk kadın olmuştur.
POLONYUM VE RADYUM
Polonyum; nükleer tesislerde, uzay teknolojilerinde ve sanayide kullanılmaktadır. Tehlikeli bir madde olduğu için ticari kullanımı çok sınırlıdır. Kâğıt ve sac yapımında tehlikeli statik elektriği yok etmek için de kullanılabilen polonyum, endüstriyel kaplamaların kalınlığını ölçmek için faydalanılan bir elementtir. Polonyumun kullanıldığı bazı alanlar şunlardır; atom bombası, fotoğrafçılık, tekstil, elektronik cihazlar, uzay araçları, nükleer fizik araştırmaları, antistatik cihazlar, nükleer teknoloji, uydular, uzay istasyonları, bilimsel araştırma ve deneyler.
Radyum; Nitrat asit, sülfat asit ve radyoaktif uranyum mineralleri karışım olan radyum, çeşitli kanser türlerinde kullanılır. Tıbbi anlamda insanlığın yararı için değerlendirilebilirken aynı zamanda endüstri ve sanayi alanlarında da kullanımı oldukça fazladır. Civa ile malgama karışımıyla elde edilen radyum, çoğu zaman saf bir şekilde kullanılsa da bazı durumlarda sülfat tuzu halinde de kullanıma uygundur. Endüstriyel kimya alanında devam eden çalışmalarda da yararlanılan bir element olarak birçok farklı iş kolunda yarar sağladığı da bir gerçektir.