Kars'ın Akyaka ilçesine bağlı Esenyayla köyünde yaşayan Semaha Hangül (58), tarihi geçmişi en az 9 bin yıl öncesine dayanan Kavılca buğdayını üretiyor. Vitamin ve mineral bakımından oldukça zengin olan bu buğdayı ilkbaharda tarlaya eken Hangül, 3 ay sonra hasadını yapıyor. Antik bir buğday türü olan Kavılca'yı üreten sayılı kişiler arasında bulunan Hangül, buğdayını satmak içinse pazar bulamıyor. Karslı kadınlara örnek olmayı isteyen Hangül'ün en büyük hedefi de bir kadın kooperatifi kurmak.  

 

DÜNYANIN EN ESKİ BUĞDAY TÜRLERİNDEN 

 

Halk Eğitim Merkezi'nden emekli olduktan sonra döndüğü köyünde tarıma başlayan Hangül, çiftliğinde kaz ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliği de yapıyor. 5 yıldır tarım yapan Hangül, dünyanın en eski buğday türlerinden olan Kavılca'nın kaybolmakla yüz yüze kaldığına dikkat çekti. Köy hayatını çok sevdiği için emekli olduktan sonra köye yerleşmeye karar verdiğini dile getiren Hangül, yaptığı ilk işin ise eşinin vazgeçtiği tarıma devam etmek olduğunu belirtti. 47 dönüm arazi üzerine ektiği 800 kilo Kavılca buğdayından 7 ton buğday aldığını paylaşan Hangül, "Verimi çok iyi olduğu için bu yıl hasadı bereketli oldu ama satacak bir pazarımız olmadığı için ürettiğimiz ürün elimizde kaldı. 5, 10 kilo olarak çevredeki dostlarımıza satabiliyoruz” dedi. 

 

'KAVILCA'NIN TOHUMU DAHİ ZOR BULUNUYOR' 

 

Ekmeğin rengi ve tadının zamanla nasıl değiştiğine dikkat çeken Hangül, "Köylerde eskiden tüketilen ekmeğin ununu Kavılca buğdayından yaparlardı. Kavılcayı daha önce nenelerimiz ve dedelerimiz eker kullanırmış, yedikleri oymuş ama sonradan ortadan kalkmış. İnsanların geçmişte Kars’ta ektikleri tek buğdaydı; ama şimdi ekilmeyen, hatta tohumu dahi bulunmayan bir buğday duruma geldi. Kavılca’nın neredeyse kaybolmakta olduğunu gördüm. Köyde Kavılca ekimine de bu şekilde başladım" diye konuştu. 

 

KAVILCA SOĞUĞA KARŞI DAYANIKLI 

 

Korunaklı kabuğu nedeniyle soğuğa karşı oldukça dayanıklı olan Kavılca'nın Kars için en uygun buğday olduğunu dile getiren Hangül, "Kavılca çifttir, ikizdir, çok kabuklu ve kendini çok rahat koruyabilen bir üründür. Bugün ektiğimiz buğdayların hiçbirini tohum olarak kullanamıyoruz çünkü hepsi GDO'lu. Kavılca fazla su isteyen bir ürün ve yetiştiriciliği kolay; çünkü bu topraklar onun ait olduğu yer” ifadesinde bulundu. 

 

'HEDEFİM KADIN KOOPERATİFİ KURMAK' 

 

Bir kadın kooperatifi kurmayı hedefleyen Hangül, organik tarımın öneminin günden güne biraz daha kavrandığını belirtti. Hangül, şöyle devam etti: “Ben bu işe başladığım zaman birçok kadın şehirden kalkıp bu işi nasıl yaptığımı öğrenmek için buraya geldi. Yıllar sonra Kars’ta bu buğdayı eken bir kadın çiftçi olarak tüm Karslı kadınlara örnek olmak istiyorum. Benim en büyük ve önemli hedefim kadınlarla bir kooperatif kurarak, köyde ürettiğimiz ürünleri kendimiz pazarlayabilmektir.”

 

MA / Dindar Karataş