Halkların Demokratik Partisi (HDP) Ağrı Milletvekili Abdullah Koç, Avrupa Konseyi (AK) üyesi olan Türkiye’nin de imzacısı olduğu İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme’nin “İşkence yasağı” başlıklı 3. ve “Ayrımcılık yasağı” başlıklı 14. maddelerini cezaevlerinde ihlal edilmesini Meclis gündemine taşıdı. Anayasa’nın “Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı” başlıklı 17. ve “Kanun önünde eşitlik” başlıklı 10. maddelerini hatırlatan Koç, cezaevleri yönetimlerinin Anayasa’yı ihlal ettiğini ifade etti.

 

‘İŞKENCEYE SIFIR TOLERANS’ HATIRLATMASI

 

Koç, verdiği önergede, Tekirdağ 1 Nolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde bulunan Cahit İlboğa’nın babası Nurettin İlboğa’nın Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’na verdiği dilekçede yer alan işkence iddialarına yer verdi. Baba İlboğa’nın iddiaları şöyle: “Oğlum Cahit İlboğa Tekirdağ 1 nolu F Tipi Kapalı Cezaevinde yatmaktadır. Bize telefonla kimi sıkıntılar yaşadığını aktardı. Bunlardan bariz bir şekilde yaşanan da şudur; oğlum 21 Ocak’ta mahkemeye götürüldüğünde, hem gidişte hem de cezaevine geri getirildiğinde ciddi şekilde işkenceye maruz kaldığını aktarmıştır. Türkiye’de işkenceye sıfır tolerans diyen bir yönetimin bunları görmezden geldiğinin örneğidir. Sorumlular hakkında gerekli soruşturmanın yapılması için gereğini bilgilerinize arz ederim.”

 

KÖTÜ MUAMELE İHLALLERİ

 

Koç, Tekirdağ 1 Nolu F Tipi Kapalı Cezaevi, Ağrı Patnos L Tipi, Diyarbakır T Tipi, Maraş Türkoğlu 1 Nolu T Tipi, İstanbul Bakırköy Kadın Cezaevi, Antep L Tipi Cezaevi, Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi, Konya Ereğli Cezaevi, Osmaniye 1 ve 2 Nolu T Tipi Kapalı cezaevleri başta olmak üzere bir çok cezaevinde evrensel hukuk ilke ve standartlarına, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS), Anayasa’ya aykırı uygulamaların ve kötü muamele örneklerinin yaşandığı söyledi. 

 

İHLALLERİ SIRALADI

 

Koç, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’na gönderilen dilekçelere göre cezaevlerindeki işkence ve kötü muamele örneklerini şöyle sıraladı: “Cezaevlerinde mahpuslara az yemek veriliyor, verilen yemeklerden böcek çıkıyor. Ortak kullanım alanları; banyo ve tuvaletlerin bulunduğu alanlar kamera ile izleniyor. Mahpuslara yeterince kitap verilmiyor, bazı kitaplar yasak olmadığı halde keyfi olarak mahpuslara verilmiyor. Sıcak su sadece haftada 1 saat veriliyor. Hasta mahpusların tedavileri yapılmıyor. Mahpuslara askeri nizamda ayakta durma dayatılıyor. Görüş süreleri henüz bitmeden gardiyanlar tarafından görüşmeler yarıda kesiliyor. Mahpusların hastanelere sevki sırasında; çıplak arama ve kelepçeli muayyene dayatılıyor. 24 saat boyunca kadın mahpusların kaldığı koğuşlar, erkek gardiyanlar tarafından gözetiliyor. Siyasi mahpuslar aile ve avukat görüşmelerine götürüldüğü sırada ‘suçu terör’ yazılı kimlik taşımaya zorlanıyor. Koğuşlarda sebepsiz yere, tutuklu ve hükümlülere eziyet etmek için gece geç saatlerde aramalar yapılmaktadır. Hükümlü ve tutukluların dilekçe ve talepleri cezaevi idaresi tarafından kabul edilmemekte veya dikkate alınmamaktadır.”

 

ADALET BAKANI’NA SORDU

 

Koç, İnsan Hakları Komisyonu’na yapılan başvurular üzerine Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’e şu soruları sordu: “Tekirdağ 1 Nolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutuklu olan Cahit İlboğa’ya uygulandığı iddia edilen işkence ve kötü muameleyle ilgili bilginiz bulunmakta mıdır? Cahit İlboğa’nın maruz kaldığı ve insan onuruyla bağdaşmayan bu uygulamalara son verilmesi ve sorumlular hakkında yasal işlem yapılması için bir girişiminiz olacak mı? Hasta mahpusların maruz kaldığı ihlallere son vermeyi düşünüyor musunuz ve yukarıda sayılan uygulamaların sorumluları hakkında idari ve adli soruşturma başlatılması için ne zaman girişimde bulunacaksınız? 

 

Çok sayıdaki cezaevinde süregelen ve giderek yoğunlaşan sistematik hukuksuzluklar, kötü muamele ve insan onuruyla bağdaşmayan işkence iddiaları ve uygulamaları sona erdirmek ve bunların tekrar etmesini önlemek için Bakanlığınızca herhangi bir çalışma, araştırma ve inceleme yapılmış, soruşturma açılmış veya herhangi bir girişimde bulunulmuş mudur? Yukarıda sayılan hukuksuzluklar ile TCK’ya göre suç oluşturan uygulama ve fiillerin sadece bir kısım tutuklu ve hükümlüye yönelmiş olması, yani işkence iddiaları ve kötü muameleye Anayasa’yla yasaklanan ayırımcılık unsurunun da eklenmesi, Bakanlığınızca bu hak ihlallerine sessiz kalınmasında bir rol oynamakta mıdır?”