Altın, dolar ve euroda yaşanan ani yükselişler piyasaları dalgalandırıp, ülke ekonomisindeki krizi derinleştirmeye devam etse de, dümenin başında bulunan siyasilere göre etraf süt liman. Yaşanan krizle işyerlerinin kapısına bir bir kilit vurulurken, işsiz sayısı her geçen gün büyümekte.  Ülkede işsizliğin en yüksek olduğu kentlerden biri ise Van. 

 

İŞSİZLİK ORANI 25,9

 

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, 2 milyon 174 bin 672 nüfusa sahip kentteki işsizlik oranı yüzde 25,9. Yani kentte yaşayan her 4 kişiden 1’i biri işsiz.  

Sürdürülen savaş politikalarının etkilerinin yanı sıra izlenen tarım ve hayvancılık politikaları nedeniyle kent ekonomisinin ülke ekonomisiyle koşut halde baş aşağı gittiği kent, dışarıya sürekli göç vermekte. Özellikle genç işsizliğinin yüksek olduğu kentte, yazın çalışmak için batı kentlere gidenler sonbaharla birlikte yeniden Van’a geri dönüyor.

 

HER GÜN YENİLERİ EKLENİYOR

 

Kentteki işsiz yurttaşların gündelik işler bulma umuduyla sabah erkenden gelip, gün boyu iş bulma umuduyla beklediği İpekyolu ilçesindeki sokak, yıllardır “işçiler sokağı” anılıyor. Kah ayakta kah sokağın içerisindeki çay ocaklarının sandalyelerine çöküp, günlük 60-80 TL arasında değişen ücretlerde iş çıkmasını bekleyenlere anlatımlarına göre her gelen gün yenileri eklenmekte.

Sokakta iş çıkması umuduyla bekleyenlerden biri Mücahit İpek. Daha önce çoğunlukla inşaat işlerinde taşeron olarak sigortasız çalıştığını ve hafta sonu dahi çalıştırıldıkları bu işlerde Bin TL gibi bir maaş verildiğini dile getiren İpek, kentte şimdilerde bu işleri bile bulamadıklarını belirtti. 

 

‘KAZANDIĞIMIZ KARNIMIZI DOYURMAYA YETMEZ’

 

Günlük işler bulma umuduyla insanların daha güneş doğmadan bu sokağa gelip, gün boyu beklediklerini söyleyen İpek, “Her gün kim gelecek, kimi götürecek diye geç saatlere kadar bekliyoruz. Bazen haftalarca iş çıkmadığı oluyor. Bulduklarımız da en fazla bir iki günlük hamallık gibi işler. Kazandığımız para da karnımızı doyurmaya yetmez” dedi. 

 

Ekmek bulamayacak halde iken Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın halka ‘bizim dolarla işimiz yok’ diye seslenmesine anlam veremediğini belirten İpek, “Bu ülkede dolar bir lira bile arttığı zaman hemen ardından zam geliyor. Nasıl dolardan bize ne? Yaşamımız resmen dolarla olmuş, doğrudan hayatımıza etki ediyor” sözlerini sarf etti.

 

64 yaşındaki Mehmet Alçiçek de sokakta iş bekleyenlerden. Alçiçek, bu yaşına kadar çalıştığı işlerde işverenlerin sigorta birimlerini hiç yatırmamış ya da eksik yatırmış olması nedeniyle emekli olamamış.

 

‘AYDA 5 İŞ BULANA NE MUTLU’

 

İnşaat işçisi olmasına rağmen kentte iş imkanının bulunmadığını anlatan Alçiçek, “Van’ın konumu sebebiyle ticareti canlandıran etken İran sınır kapısıydı. Pandemi nedeniyle sınır kapısının uzun süre kapalı kalmasıyla işsizlik daha fazla arttı. İşsizlik nedeniyle evine ekmek götüremeyen insanlar var. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘pandemi nedeniyle herkese bin, iki bin  TL para yardımında bulunuyoruz’ diye bağırıyor. ama sigortalı olmadığım halde o parayı alamadım. Memlekette öyle bir işsizlik var ki bu sokakta ayda 5 iş bulana ne mutlu” dedi.

 

‘HALK PERİŞAN DURUMDA’

 

Aylardır iş arayıp bulamayınca buraya geldiğini anlatan Filit Yalçın ise, artan işsizlikle halkın perişan durumda olduğunu ifade etti.

 

Yalçın, “İŞKUR’a ve belediyeye iş için defalarca başvuru yaptım fakat olumlu dönüş alamadım. Buraya sabah 5'te gelip akşam geç saatlere kadar iş çıkmasını bekliyoruz. Ama bazen haftalarca iş çıkmıyor. Zor durumdayız, ev kiralarımızı bile ödeyemiyoruz. İş çıktığında ise 60 TL yevmiyeyle çalışıyoruz” diye belirtti.

 

Böyle günlük işlerde çalışarak, ailesinin masraflarını karşılayamadığından yakınan Yalçın, devlet yetkililerine “Biz iş istiyoruz” diye seslendi.

 

‘HALİMİZ BÖYLE NE OLACAK’

 

Sokakta bekleyenlerden Nedim Fil de günlük işlerden kazandıkları üç beş kuruşun yaşamlarını idame etmeye yetmediğinden yakındı. 

 

Bir ay önce 140 TL’ye aldığı bir teneke yağı şimdi ise 200 TL’ye satın alabildiklerini söyleyen Fil, ülke ve kent ekonomisinin bitmiş durumda olduğunu belirterek, “Van’a baktığımızda insanların ve özellikle de gençlerin işsiz olduğunu görüyoruz. Evimde 5 tane genç var ve bunların hepsi de işsiz. Halimiz böyle ne olacak, işsizlik böyle nereye kadar devam edecek bilmiyorum” diye konuştu.