Ankara’da Ocak 2018 ile Ağustos 2020 dönemleri arasında açılan dükkanların yüzde 38’inin kapısına kilit vuruldu. Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu’nun verilerine göre, salgında ilk vakanın tespit edildiği Mart ayından Haziran ayına kadar Ankara’da kapanan iş yeri sayısı bin 540. Esnaf ve Sanatkarlar Birliği Bilgi Sistemi’nde yer alan verilere göre, iki buçuk yıl içinde 38 bin 375 esnafın tecili gerçekleştirilirken, 14 bin 138 esnaf ise kepenk kapattı. Ocak 2018-Ağustos 2020 dönemlerinde kapısına kilit vuran esnafın, açılanlara oranı yüzde 38 olarak gerçekleşti.

 

Bu verileri, Ankara’nın en köklü ve eski esnaflarının yer aldığı Meşruiyet Caddesi’nde yaşananlar doğruluyor. Keza, 750 metre uzunluğundaki yokuş yukarı caddeyi birkaç dakika yürüdüğümüzde, 60 işyerinin kapısında kiralık/satılık ilanı asılı olduğu sayılabiliyor.

 

YÜZDE 25 KEPENK İNDİRDİ

 

Caddede 1989’dan bu yana emlakçılık yapan ve Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Esnaf Odası (ATEM) Yönetim Kurulu Üyesi Cem Koçyiğitoğlu, salgın öncesi var olan ekonomik krizin salgınla birlikte arttığı ve dükkanlara kilit vurulduğunu söyledi. Koçyiğitoğlu, “Esnafların yüzde 25’i kepenk indirdi. Açık olan işletmeler de işlerinden çok memnun değiller, çünkü en iyi iş yapan işletme bile pandemi öncesinin yaklaşık yüzde 30 altında ciro yapıyor” diye konuştu.

 

BİR YIL ÖNCE BOŞ DÜKKAN YOKTU

 

31 yıldır esnaflık yaptığı caddede ilk defa bu böyle manzarayla karşı karşıya kaldığını belirten Koçyiğitoğlu, “Meşrutiyet Caddesi’nden bir yıl önce boş dükkan bulamazdık. Bir işyeri kapanacak ise bile yeni kiracıyla sözleşmesi yapılırdı. Dükkanın boşaltılacağı gün devir alınırdı. Hiçbir zaman bir dükkanda kiralık yazısı görmek mümkün değildi. Şimdi birçok ilan var” diye anlattı.

 

ESNAF KARA KARA DÜŞÜNÜYOR

 

Salgınla birlikte işyerlerinin kirasını ödeyemeyen esnaflar ile mülk sahibi arasında anlaşmazlıkların zirve yaptığını belirten Koçyiğitoğlu, mülk sahiplerinin kurumsal firmalara kiralamak için uğraş içinde olduklarını söyledi. Kapanan işyerlerinin emlakçıları da olumsuz etkilediğine değinen Koçyiğitoğlu, şunları söyledi: “İşyerlerinin kapanması biz emlakçılar için iyi bir şey gibi görünse de hiç öyle değil. Kiraya veremiyoruz, yeni kiralamak isteyen, satın almak isteyenler de yok. Böyle olunca bizde iş yapamıyoruz. Bizim de gelirimiz son dönemde çok fazla düştü. Bu diğer işletmeler için de geçerli. Esnaf ‘önümüzdeki aylarda ödemeleri nasıl yapacağız?’ diye olarak kara kara düşünmeye başladı. 31 yıldır ticaretin içinde olan biriyim, bir sürü kriz gördüm ama böylesini ilk defa görüyorum.”

 

DESTEK ALAMADILAR

 

Osman Çölgeçen, yaşanan ekonomik krize dayanamayan ve caddede kepenk indiren esnaflardan biri. Çölgeçen, 1 yıl işletebildiği kafeyi geçtiğimiz günlerde kapatmak zorunda kaldı. Pandemiyle birlikte işlerinin düştüğünü söyleyen Çölgeçen, “Beklediğimiz desteği alamadık. Biz de mecbur kapatmak zorunda kaldık” dedi. 

 

Çölgeçen, yaşadığı zorluğu “Mülk sahipleri her gün kiralarını istiyordu. Dükkan kapalıydı ve iki kirayı verdim. Daha fazla da veremedim. Salgın döneminde esnaf kredisi aldım ama ödeyemedim. İflas etmeme rağmen ödemek zorundayım. Şimdi özel sektörde çalışıyorum. Bir ay önce işimin patronuydum, şimdi başkasının yanında çalışan oldum" sözleriyle anlattı. 

 

PAKETTEN PAY DÜŞMEDİ

 

Cadde esnafından Zeki Denk, “Şu anda iş yapamıyoruz. Normalde 10’da açmam gerekirken, ben 12’de açıyorum. Zor durumdayız. Ayrım yapmaksızın herkese eşit yardım edilmedi. Kredi almıştım, ödemesi geldi, kira, stopaj ayrı dertler, hepsi üst üste geliyor ama ödeyecek para yok. Çünkü satış yok. Esnaf olarak açıklanan ekonomik paketlerinden bize bir şey düşmedi” diye konuştu.

 

Denk, esnafın sorunlarının tespiti için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın uzmanları görevlendirmesi ve esnafın dertlerine çare olması gerektiğinin altını çizdi. 

 

‘BİZ DE KEPENK İNDİRECEĞİZ’

 

Yaklaşık 9 aydır iş yapamadığını söyleyen Ferman Aktaş, kimi günlerde siftah yapmadan işyerini kapatıyor. Aktaş’ın iki gün sonra kredi borç ödemesi var. Bu durumun kendisini zorladığını anlatan Aktaş, “Param yok. Kredi ödeyemem. Borçlar ertelenmeli” dedi.

 

Aktaş, şöyle anlattı: “Dolar yükseliyor, bizi çok etkiliyor. Diş macunu ve fırçası satıyorum, ne zaman mal alsam, fiyatların artığını görüyorum. Daha önce 3 TL’ye aldığımız diş macunu, şu anda 8 TL oldu. Kime neyi, nasıl satacağız? Uzun zamandır caddede esnafım. İlk defa bu kadar dükkanın boş olduğunu görüyorum. İş yerleri kapanıyor ve yenileri açılamıyor. Önümüzü göremiyoruz. Her halde biz de kepenk indireceğiz.”

 

MA / Emrullah Acar