Suriye’nin savaşsız tek bölgesi iken Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) bağlı Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) grupları ile birlikte 20 Ocak 2018 tarihinde operasyon başlatıp 58 gün sonra 18 Mart’ta girdiği Efrîn’de, çarşaf zorunluluğu getirilen kadınlar, kaçırılma, taciz, tecavüz, işkence ve katletme gibi birçok insanlık dışı uygulamayla karşı karşıya bırakıldı. İnsanlığa karşı işlenen bu suçları kayıt altına alan Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere birçok uluslararası kurumun büründüğü sessizlik ise devam ediyor. 

 

Bölgede gazetecilik yapan Sozda Oremar, kenttin Türkiye ve ÖSO’nun himayesine geçmesiyle eve kapatılan kadının toplumdaki varlığının “haram” kılındığını belirtti. 

 

DAİŞ UYGULAMALARI 

 

DAİŞ uygulamalarının devreye konulduğunu vurgulayan Oremar, kentte asılan tabelalarla kadınlara çarşafın dayatıldığını söyledi. Oremar, "Çarşaf giymeyen kadınları haram olarak topluma kabul ettirmeye çalışıyorlar. Kadınlar evlere hapsolmuş durumda. Genç kadınlar dışarı çıkmaya korkuyor. Yıllardır dışarı çıkmayan kadınlar var. Çünkü dışarı çıktığı zaman çetelerin taciz, tecavüz ve saldırılarıyla karşı karşıya kalıyor. Bu durumdan kaynaklı kadınlar evden dışarı çıkmıyor. Çeteler, bir evde genç bir kadın olduğunu öğrendiklerinde o genç kadını kaçırmadan durmuyorlar. Ya tecavüz ya da kaçırıp öldürmek için eve gidiyorlar" dedi. 

 

Efrîn İnsan Hakları Örgütü, Kuzey Suriye İhlalleri Belgelendirme Merkezi, Kongreya Star Qamişlo Araştırma ve İstatistik Komitesi ile Missin Afrin Women Project’in (Kayıp Efrînli Kadınlar), kadınlara yönelik taciz, tecavüz, kaçırma ve katletme vakalarına dair paylaştıkları raporlar da, Oremar’ın söylediklerini doğrular nitelikte. 

 

BİN KADIN KAÇIRILDI 

 

Efrîn İnsan Hakları Örgütü, 20 Ocak 2018 tarihi ile Eylül 2020’ye kadarki zaman aralığında kadınlara yönelik var olan uygulamaları verileriyle paylaştı. Raporda, kent genelinde bin kadının kaçırıldığı, bu kadınlardan 400’ünün akıbetinin bilinmediği, 76 kadının katledildiği yine 76 kadının tecavüze maruz kaldığı aktarıldı. Yine çocuk yaşta evliliklerin yüzde 10’dan yüzde 40’a yükseldiği paylaşıldı. 1 Ocak 2020 ile Kasım 2020 tarihleri arasında ise, kent genelinde 805 kadının kaçırıldığı ve bu kadınların 54’ünün katledildiği kaydedildi.

 

BELGELERİYLE RAPORLANDI 

 

Kongreya Star Qamişlo Araştırma ve İstatistik Komitesi’nin hazırladığı 3 yıllık raporda, katledilen ve tecavüze uğrayan bazı kadınların kimlik bilgileri fotoğraflarla belgelendi. Raporda, 2018 yılında kaçırılan 19 kadının yanı sıra katledilen 5 kadın ve fidye karşılığı serbest bırakılan bir kadının kimlik bilgileri tespit edildi. 2019’da kaçırılan 50, katledilen 4 ve fidye karşılığında serbest bırakılan 17 kadını kaydeden kurum, 2020 yılında ise kaçırılan 30, katledilen 5 ve serbest bırakılan 13 kadını tespit ederek kayıt altına aldı. 

 

Raporda yer alan 30 kadının kimlik bilgileri şöyle: 

 

* Valentina Mustafa Hasan (22): Şeran ilçesine bağlı Darwiş köyünde 2018 yılında eşi ile birlikte kaçırıldı. Kaçırıldıktan sonra tecavüz ve şiddete maruz bırakıldı. Kendisini kaçıranlar fotoğraf çekip ailesine gönderdi. Hasan, 2020’nin başında telefonla annesiyle görüşerek, kaçırıldığını ve İdlib’in Kafr Nabl ilçesinde olduğunu söyledi. Bu telefon görüşmesinden sonra Hasan’dan bir daha haber alınmadı ve akıbeti bilinmiyor.

 

* Estirvan Esed Hesen: 20 Mayıs 2018 tarihinde Kefer Sefra’da 2 çocuğuyla birlikte kaçırıldı. 

 

* Erbil Hesen (18): 25 Haziran 2019 tarihinde Kodele köyünde kaçırıldı. 

 

* Ghalia Daoud: Mabata ilçesine bağlı Cumazno köyünde 24 Temmuz 2019 tarihinde kaçırıldı. 

 

* Leyal Xalid Dêrî (17) ile Beyan Xezwan Hemo (16): Okul yolunda 24 Ekim 2019 tarihinde kaçırıldı. 

 

* Sara Abdullah Muhammad Ali (16): Şeran ilçesine bağlı Maraske köyünde kaçırılarak 6 ay hapsedildi. Ekim 2019’da Levant Front adlı bir paramiliter grup üyesi tarafından kaçırıldı. Daha sonra cezaevine konuldu. Cezaevinden kaçıp geldiği Efrîn’de gözaltına alınıp tecavüze maruz bırakıldı. Ailesinin 3 milyon Suriye parası fidye ödemesi üzerine Nisan 2020 tarihinde serbest bırakıldı.  

 

* Roya Mustafa (15): Kasım 2019 tarihinde tutuklandı. 20 gün sonra ağır işkencelerin kurbanı oldu.  

 

* Zaleekha Othman (20): Ocak 2020 tarihinde Rajo ilçesine bağlı Kalkawi köyünde Al-Hamzat grubu tarafından kaçırıldı. İşkence ve tecavüze maruz bırakıldı. 10 gün sonra uğradığı saldırıdan kaynaklı İdlib’te bir hastaneye kaldırıldı.

 

* Aisha Xalil Kadro: 17 Şubat 2020 tarihinde Kafr Safra köyünde kaçırıldı. Kendisinden hala haber alınmadı. 

 

* Fatima Mihemed Hassan (22): Marat Massarin yakınlarında 27 Mart 2020 tarihinde kaçırıldı.  

 

* Hêvîn Xeyal More (17): Cenderis ilçesine bağlı Çelem köyünde yaşadığı sırada Al-Feyleq Alsham grubuna bağlı bir kişi tarafından 12 Mayıs 2020 tarihinde kaçırıldı. Akıbeti bilinmiyor. 

 

* Malik Nabih Xelîl Jumah (16): Şaran ilçesine bağlı Derwîş köyünde 23 Mayıs 2020 tarihinde Sultan Murad grubu tarafından kaçırıldı. 

 

* Silvana Abdel-Rahman Qara Gul (45): Aşrafieh ilçesine bağlı Satya/Mu’tabli köyünde 31 Mayıs 2020 tarihinde silahlı polisler tarafından kaçırıldı.

 

* Laura Hasan (19): 6 Şubat 2020 tarihinde Fexiru köyünde kaçırıldı. Êzidî bir kadın. 11 gün cezaevinde tutuldu. İnancını değiştirmesi için ağır işkencelere maruz kaldı. 

 

* Haifa Al-Jasem: Hemşire olarak Özerk Yönetim’de çalışıyordu. Efrîn’de kaçırıldı. 

 

* Nadia Hassan Suleiman (20): Bilbilê ilçesine bağlı Quzilbasha köyünde 2018 yılında kaçırıldı. 

 

* Lonjin Mihemed (24) ile Rojîn Mihemed Xelîl Abdo (19): 2 kız kardeş Mabata ilçesine bağlı Dumlia köyünde maskeli kişiler tarafında kaçırıldı. 

 

* Rokan Manla Mihemed (27): Efrîn’e bağlı Jouqeh bölgesinde 6 Eylül 2018 tarihinde Al-Hamzat grubu tarafından eşi, babası ve kardeşi ile birlikte Mabata ilçesine kaçırıldı. 

 

*Arîn Dli Hesen (21): Şêrawa ilçesine bağlı Kimar köyünde 27 Şubat 2020 tarihinde Abu Shahir komitesindeki Al-Hamzat tarafından kaçırılarak cezaevine konuldu.

 

* Newroz Anwar Bakr (17): Mabata ilçesine bağlı Reca köyünde Al-Hamzat grubu tarafından kaçırıldı. Edinilen bilgilere göre, 1 Haziran 2020 tarihinde serbest bırakıldı. 

 

* Roshan Amouna Mohamed Amin (35): 6 Ekim 2018 tarihinde Mabata ilçesine bağlı Dargirê köyünde Al Hamzat grubu tarafından ailesinin bazı üyeleriyle birlikte kaçırıldı. 

 

* Zilux Mihemed Hesen Daxeli(60): Türkiye’nin desteklediği silahlı gruplar tarafından 3 Mart 2018 tarihinde kurşuna dizilerek katledildi.  

 

* Tolîn Biro (16): 22 Ekim 2018 tarihinde mayın patlamasında yaşamını yitirdiği belirtilse de, Efrîn İnsan Hakları Örgütü’nün aktarımına göre, Biro ölmeden önce işkenceye maruz kaldı daha sonra yaşamını yitirdi. 

 

* Aisha Henan (80): Burc Ebd Elo köyünde 8 Kasım 2018 tarihinde Al Hamzat grubu tarafından evi basıldı. Evinin yağmalanmasına izin vermediği için asılarak katledildi. Oğlu sabaha kadar gözaltında tutuldu.

 

* Hediya Ehmed Murad: Şêrawa ilçesine bağlı Cilbira köyünde 9 Şubat 2019 tarihinde Suriye -Türkiye sınırına geçmeye çalışırken, Türkiye polisleri tarafından katledildi. 

 

* Horiya Mohemed Bekir (74): 6 Eylül 2019 tarihinde eşi ile birlikte katledildi. Evi talan edildi.  

 

* Nargez Dadu (23): 17 Kasım 2019 tarihinde Kemar köyünde katledildi. Vücudunda 10 kurşun izine rastlandı.

 

* Fatime Kane (80): Efrîn’in Şia ilçesine bağlı Haikaja köyünde Nisan 2020’de Türkiye destekli grupların kontrolünden sonra evinde ölü bulundu. Vücudunda darp izleri, boynunda boğmaya yönelik izlere rastlandı. 

 

200 KADIN KAÇIRILDI 

 

Son olarak Missin Afrin Women Project (Kayıp Efrînli Kadınlar) adlı oluşum da, Efrîn’de son 2 yılda tespit edilen 200 kadının kaçırıldığını geçtiğimiz günlerde internet sitesi üzerinde paylaştı. Kamuoyu ile paylaşılan tabloda sadece Kasım ayında 11 kadının kaçırıldığı, birinin serbest bırakıldığı, diğer 10 kadının ise akıbetinin belli olmadığına yer verildi. 

 

MA / Barış Polat