Haydarpaşa Garı, 1908 yılında açılan ihtişamlı binasıyla 113 yıldır İstanbul’un simge mekanlarından birisi olarak yerini koruyor. Gar her yurttaş için farklı bir anlama gelmekle birlikte birçok filmin, şiirin konusu oldu. Kimi zaman hüzün kimi zaman ise sevincin yaşandığı Haydarpaşa Garı, 28 Kasım 2010 Pazar günü çıkan yangından sonra yitirdiği gar işlevinin yeniden verileceği günü bekliyor. 

 

Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Genel Başkanı Murat Oral’la Haydarpaşa Garı’nın tarihini, önemini ve yapılan çalışmaları konuştuk.

 

BENZERİ YOK

 

İlk gar binasının inşasının tamamlanması ile birlikte 22 Eylül 1872 ’de Haydarpaşa- Pendik arasında tren seferlerinin başladığını belirten Oral, şimdiki gar binasının ise 1908 yılında hizmete girdiğini söyledi. Gar binasının, “ulusal ve uluslararası yük taşımasına hizmet etmesi” amacıyla deniz ve demir yolu bağlantısının kurulduğunun altını çizen Oral, garın dünyada eşi benzeri olmadığını ve üç tarafının deniz ile çevrili olduğunu ifade etti.

 

RESTORASYON UZUYOR

 

Gar binasının yapıldığı günden itibaren sorunlarla karşılaştığını söyleyen Oral, “Bunlardan bir kaçı ise şunlar, yapılmasından sonra çıkan yangında bekleme salonları yanıyor. 1917’de Filistin’e gidecek mühimmatlar sabotaj sonucunda garda patlatıldı. 1918 yılında ise İngiliz uçaklarının bombardımanı 1917 hasarını ikiye katladı. 1979 yılında ise Rum bandıralı bir tanker patlamasıyla büyük bir hasar ortaya çıktı. 1999 depreminde de hasar alan gar binası en son 2010 yılında özensiz ve yetkisiz bir firma tarafından yaptırılırken yangın çıkması sonucu hasar aldı” dedi.Son çıkan yangın ardından 2017 yılında restorasyonun başladığını fakat hala bitmediğini belirten Oral, "Normal şartlarda 2 yılda bitirilmesi planlanıyordu ama ödemelerin zamanında yapılmaması bu süreci uzattı" diye ifade etti. 

 

HEP HEDEFTE

 

Gar alanının sürekli olarak sermaye ve iktidarların hedefinde olduğunun altını çizen Oral, 2005’de İBB Başkanı olan Kadir Topbaş’ın projesiyle başlayan gar ve liman sahasının dönüşüme tabi tutularak imar rantı elde etme girişimlerinin günümüze kadar geldiğine işaret etti. O günlerde verilen mücadeleyle alanın tamamının 2006 yılında kentsel ve tarihi SİT alanı olarak ilan edildiğini vurgulayan Oral, gar alanında belirsizliğin ise hala sürdüğüne işaret etti.

 

İBB’nin son zamanlarda yaptırdığı İstanbul’un önemli meydanları için tasarım yarışmalarını hatırlatan Oral, “Yarışma şartnamesine rağmen bir projede gar alanına müdahale söz konusu idi bizim müdahalemizle projede revizyona gidildi” diye ifade etti. 

 

DEMİR YOLLARI İÇİN BAŞLANGIÇ

 

Haydarpaşa'nın “Demiryolları için başlangıç noktası” olduğunu vurgulayan Oral, 2005’te sendikalar ve mimar odalarının girişimiyle kurulan Haydarpaşa Dayanışmasının çalışmalarıyla gar ve liman sahasında sermayenin ya da iktidarın istediği bir dönüşümün hayata geçirilemediğini söyledi. 

 

‘SAHİP ÇIKIYORUZ’

 

Oral, 31 Ocak 2012 yılında son trenin gitmesiyle birlikte 5 Şubat Pazar günü gar önünde yapılan eylem ile eylemlilik sürecinin başladığını belirterek, bu eylemlerin amacının ise “Trenlerin bir an önce geri gelmesi” olduğunu hatırlattı. Eylemlerin o günden bu güne devam ettiğini dile getiren Oral, salgın nedeniyle eylemlerine online devam ettirdiklerini söyledi. Oral, “Bu çalışmaları sosyal medyadan duyurarak garı unutturmamaya çalışıyoruz. Gara sahip çıkmaya devam ediyoruz” diye konuştu.

 

HAYDARPAŞA GARDIR GAR KALACAK

 

Haydarpaşa Garı’nı savunacaklarından kimsenin şüphesi olmaması gerektiğini vurgulayan, Oral, “Haydarpaşa gardır, gar kalacak” mesajını yıllardır verdiklerini belirtti. Oral sözlerini şöyle tamamladı: “Bu mücadele bugünlere geldi. Umarım bugünden sonra kazanımla sonuçlanır. Bir an önce trenlerin gelmesini bekliyoruz. Burasının olmamasını ise düşünemiyorum.”

 

MA / Kadir Güney