Tarih sayfaları 21 Mart 1992’yi gösterdiğinde, Şırnak ve Cizre ilçesinde Newroz kutlamalarına hazırlanan binlerce kişi, katliamla karşı karşıya kaldı. Mardin’in Nusaybin ilçesinde ise onbinlerce kişinin katıldığı Newroz, hiçbir olay yaşanmadan görkemli bir şekilde kutlandı. Şırnak ve Cizre’de yüzlerce kişi yaşamını yitirmiş, yüzlerce kişi yaralanmıştı. Nusaybin’de katliam haberlerinin duyulmasının ardından dönemin Başbakanı Süleyman Demirel ve İçişleri Bakanı İsmet Sezgin, kameralar karşısına geçerek, olayların yaşanmadığı Nusaybin halkına teşekkür etti. 

 

Katliam haberlerinin öfkeye neden olduğu ilçede, Demirel ve Sezgin’in teşekkür açıklamaları halkın sokağa dökülmesine neden oldu. Bir gün sonra 22 Mart’ta alanlara çıkan binlerce kişi, katliamları protesto etmek amacıyla Çağ Çağ Deresi üzerinde bulunan “Pira Şehîdan” olarak bilinen Şehitler Köprüsü’nde toplandı. Burada oturma eylemiyle katliamı protesto eden kitleye kurşun yağdıran polis, halkın üzerine panzerlerle yürüdü. 

 

Polis saldırıları sonucu resmi rakamlara göre 16, tanıklara göre 21 kişi katledildi, 100’ü aşkın kişi de yaralandı. Yaşamını yitiren iki kişinin cenazesi Çağ Çağ Deresi'ne düşerek, sınırın diğer yakasında bulunan Kuzey ve Doğu Suriye’nin Qamişlo kentine sürüklendi. Katliamın yaşanması üzerine ilçede günlerce süren olaylarda yüzlerce kişi gözaltına alındı, tutuklandı, işkenceye maruz kaldı, aldıkları yaralar nedeniyle sakat kaldı. 

 

Yıllar sonra 2013 yılında Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) yönetimindeki Nusaybin Belediyesi, tarihe “Kanlı Newroz” olarak geçen 1992 yılında yaşamını yitirenlerin anısına Newroz Meydanı’na diktiği Newroz Anıtı, 2016 yılında belediyeye atanan kayyım tarafından yıkıldı. 

 

Ancak ilçe halkı yaşanan katliama rağmen her yıl Newroz alanlarına akın etmeye devam etti. Nusaybinliler, bu yıl bir kez daha “Newroz ateşiyle direnelim, özgürleşelim” şiarıyla anıtın Newroz Meydanı’nda ateşi yakmaya hazırlanıyor. 

 

KIRILAN KEMİK SESLERİ... 

 

1992 Nusaybin Newroz’u ve sonrasında yaşanan katliamın tanıklarından biri 65 yaşındaki Salih Falay, o gün yaşananları “Panzer insanların üzerinden geçerken kırılan kemik sesleri hala kulağımda çınlıyor” sözleriyle anlatmaya başladı ve şöyle devam etti: “Öyle bir katliamdı ki bazen gözlerimin önüne geliyor, hatta rüyalarıma giriyor. Arkadaşlarımızın üzerinden panzerler geçerken o ayakları, kafaları… Ben hala anlatırken, aklıma geldiğinde zorlanıyorum” diye anlattı.

 

PANZER İNSANLARI EZDİ 

 

21 Mart günü görkemli kutlamanın gerçekleştirildiğini ancak Şırnak ve Cizre’de yaşanan katliamlar üzerine halkın 22 Mart’ta Şehitler Köprüsü’ne akın ettiğini hatırlatan Falay, polisin engellemeleri üzerine köprüde oturma eylemi başlattıklarını söyledi. Bunun üzerine saldırıların başladığını dile getiren Falay, o anları şöyle anlattı: “Bir panzer arkamızdan geliyordu. Hastane tarafından gelen başka bir panzer, o kadar hızlı geldi ki, sanki köprünün üzerinde insan yokmuş gibi, insanları ezmeye başladı. Hepimizin ciğeri yandı. İnsan kemiklerinin kırılma sesleri geliyordu. Kiminin elinin üzerinden, kiminin kafasının üzerinden, kiminin başka uzuvları üzerinde geçiyordu. Köprünün önü de arkası da kapalıydı. İnsanlar ne o tarafa ne de diğer tarafa gidemiyordu. Dere su ile doluydu. İnsanlar kendilerini suya atmaya başladı.”

 

SUYA DÜŞEN KADIN KURŞUNLANDI

 

Saldırılardan dolayı dereye atlayan bir kadının suyun içinde kurşunlanmasına tanıklığını anlatan Falay, polis ablukasından dolayı yaralıları hastaneye götürülemediğini söyledi. Falay, “Ateş ettiler. Çok sayıda arkadaşımız orada yaralandı, şehit düştü. İnsanlar dağıldı. İnsanlar birbirlerinin bedenlerinin üstüne yığıldı. İnsanlar sadece oturmuştu. Böyle bir katliam görülmemiştir. Hala gözlerimin önünde, zorlanıyorum. Bunu yapanları ne insan olarak ne Müslüman olarak görmüyorum” dedi. 

 

NEWROZ’A KATILIM ÇAĞRISI 

 

92 Newroz’unda yaşanan katliamı unutamadıklarını, acısını hala yüreklerinde taşıdıklarını ifade eden Falay, 2021 Newroz’unu coşkuyla kutlamak istediklerini dile getirdi. Falay, “Newroz güzelliktir. Halkların, mazlumların günüdür. Mazlumların bayramıdır” diyerek, herkesi Newroz kutlamalarına çağırdı. 

 

MA / Ahmet Kanbal