Türkiye'nin Federe Kürdistan Bölgesi ile olan sınır hattında bulunan Metina, Zap ve Avaşin'e yönelik başlattığı askeri operasyon, Irak merkezi hükümetinin Şengal'e dönük tehditleri ile İran Dışişleri Bakanı Cavit Zarif'in ziyareti ile Irak’ta siyasi ve askeri gündem son günlerde oldukça hareketli. Bu ülkeye yaptığı ziyaretinde önce Bağdat'a gidip Cumhurbaşkanı Berhem Salih ile bir araya gelen İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif, ardında Hewlêr'e geçerek Bölgesel Yönetimin Başbakanı Mesrur Barzani ile görüştü. 

 

Zamanla olarak dikkat çekici bir sürece denk gelen Zarif'in ziyareti sonrası açıklamada bulunan Mesrur Barzani, PKK'nin bölgelerini terk etmesini isteyip, Türkiye'nin sorununun Kürtler ile değil, PKK ile olduğunu öne sürdü.

Irak'taki kimi Şii güçlerle de bir araya geldiği yönünde bilgiler yansıyan Zarif’in bu adımı, Irak’ta Ekim ayında yapılacak genel seçimler öncesinde İran’ın aralarında sorunlar olan Şii güçleri bir araya getirmek istediği şeklinde yorumlandı. Kazımi hükümetinin değişmesi konusundaki beklentiler doğrultusunda ülkedeki bir çok gücün yeni sürece hazırlık yaptığı belirtiliyor.

 

Diğer taraftan Irak merkezi hükümeti ile Federe Bölge hükümeti arasında 9 Ekim 2020’de varılan anlaşma doğrultusunda Irak ordusunun Şengal'e dönük tehdidi devam ederken, Êzidî halkının direnişi de sürüyor.

 

Şengal Demokratik Özerk Yönetimi Eşbaşkanı Heso İbrahim, Şengal'e dönük planlar ile birlikte bölgedeki son gelişmelere ilişkin Mezopotamya Ajansı'na (MA) konuştu. 

 

ŞENGAL NEDEN HEDEF'TE?

 

DAİŞ’in 3 Ağustos 2014’te giriştiği saldırısı nedeniyle göç etmek zorunda kalan Êzîdilerin geri dönüşleri ile Şengal'in kendini yeniden inşa ettiğini dile getiren Heso İbrahim, bunun da Özerk Yönetim öncülüğünde yapıldığını belirtti.

DAİŞ saldırısıyla Şengal'i boşaltamayı hedefleyen güçlerin bunu başaramayınca yeni planların arayışına girdiğini söyleyen İbrahim, Türkiye'nin Şengal'e dönük giriştiği hava saldırıları ile 4 Êzîdi gence idam cezası verilmesi gibi olaylarla Şengal'in istikrarsız olduğunun gösterilmeye çalışıldığını vurguladı 

 

ANLAŞMANIN İÇERİĞİ

 

9 Ekim’de devreye konulan anlaşmayla ise Şengal'in yıkılmasının amaçlandığını. söyleyen İbrahim, “Bize yasal yollarla yeni bir ferman gerçekleştirmeye çalışıyorlar. Anlaşmanın İçeriğinde kentteki savunma amaçlı güçlerin gönderilmesi, mültecilerin dönüşü, inşa ve yeni bir yönetim gibi konular vardı. Dışarıdan bakınca iyi niyetli konular gibi görünüyor, ancak öyle değil. Örneğin hangi mültecilerden bahsediliyor. Mülteciler dedikleri fermandan önce DAİŞ'li olan Arap ya da diğer kesimlerden söz ediliyor. Onları geri göndermeyi planlıyorlar. 2014 öncesi yönetimden söz ediyorlar. Sanki bir şey olmamış gibi yeniden buraya yerleşmek istiyorlardı. Êzîdileri soykırım ile yüz yüze bırakan yönetimi diyorlar. İnşa dedikleri ise Şengal'e aktarılan paraların yine ellerine geçmesi için çabalıyorlardı. Böylesi bir mesaj veriyorlardı. Şengal'in güvenliğini sağlamak deniliyor, Şengal hem Bağdat'tan hem de Hewler'den daha güvenlidir" dedi.

 

IRAK ORDUSUNUN GİRİŞİMLERİ

 

Bu anlaşmaya varan güçlerin Aralık 2020'den itibaren harekete geçtiğini ve kente askeri güç yığdığını ifade eden İbrahim, bu şekilde halkı korkutmak isteyenlerin halkın geri adım atmayacağını gördüklerinde ise farklı arayışlara girdiklerini kaydetti. Bunun son örneğinin Til Ezer'e bağlı Gir Zerik Köyü'nde yaşandığını belirten İbrahim, halkın güç yığınağına karşı barikat kurması üzerine ordunun geri adım atmak zorunda kaldığını paylaştı. 

 

HALKIN DİRENİŞİ

 

Sürdürdükleri nöbet eylemi ve Irak orduna karşı barikat kurarak direnişlerini sürdüren Êzidîlerin direncini kırmak için tutuklanan 4 Êzîdi gence idam kararı verilmesi üzerinde duran İbrahim,  “Êzîdileri bununla meşgul edip, başka planlar devreye koymaya çalışıyorlar. Bunları bir araya getirdiğimizde ise kirli plan ve siyasetlerin devreye konulduğunu görüyoruz" diye konuştu. 

 

İbrahim, devamında şunları söyledi: "Aslında onlar da bir yanlışlık yaptıklarını gördüler ama bundan nasıl kurtulacaklarını bilmiyorlar. Türkiye ve KDP'nin  yaptığı plana Irak hükümeti de dahil edilmiş. Irak nasıl çıkacağını bilmiyor ve burada kırıldı. ABD de bu şekilde bakıyor. Bir yandan halkın direnişi, diğer yandan ise sürdürdükleri durum karşısında ne yapacaklarını bilmiyorlar. Anlaşma ne oldu ne de olmadı. Ancak yaklaşımlarını değiştiriyorlar. Kapı kapalıysa pencereden girmek istiyorlar."

 

ANLAŞMADAN RAHATSIZ OLANLAR

 

Irak'ın parçalı haline de dikkat çeken İbrahim, Şengal'den Bağdat'a kadar onlarca farklı gücün bölgede konumlandığın dile getirdi. Neredeyse her kontrol noktasında ayrı bir gücün bulunduğunu belirten İbrahim, anlaşma sonrası devlet yetkilileri ile bulundukları temaslarda bazı kesimlerin bu anlaşmaya karşı oldukları izlenimi edindiklerini paylaştı. İbrahim, Irak Başbakanı Kazimi ve KDP arasında yapıldığını belirttiği anlaşmadan YNK ve Goran gibi güçlerin de rahatsız olduklarını anlattı.

 

Anlaşmaya ilişkin Başbakan Kazimi'nin de oyuna getirilmiş olabileceği şüphesi taşıyan İbrahim, önlerindeki Irak seçimlerine işaret etti. 

 

“Êzîdilere bir ferman daha yaşatılarak, kimsenin seçimleri kazanamayacağını” söyleyen Heso İbrahim, Kazimi'nin siyaseten zorlandığını ve Bağdat'ta kendisine yönelik büyük tepkilerin olduğunu ekledi.

 

KDP İLE GÖRÜŞÜLDÜ MÜ?

 

Heso İbrahim, kendisine yöneltilen “Anlaşma sonrası KDP ile bir temasınız oldu mu?” sorusuna ise şöyle yanıt verdi: "KDP ile görüşmedik. Aslında onlar görüşmek istemiyorlar. Çünkü biz oturduğumuzda Êzîdîlerin hakkını konuşacağız. Êzîdilerin haklarından bahsettiğimizde de yaşatılan soykırımı konuşacağız. O zaman soykırıma neden olanlar da ortaya çıkacak ve onların yargılanması gerekiyor. Bu yüzden KDP bizimle görüşmekten uzak duruyor. Peki yargılanması gerekenler kimlerdir. Onlar da fermandan önce Şengal'de bulunan KDP sorumlularıdır. Serbest Babirî, Seit Kêstekî ve Aşti Koçer gibilerinin hepsinin yargılanması gerekiyor." 

 

ÇÖZÜM HAZIR

 

Şengal'in coğrafi olarak stratejik bir önemde olduğunun altını çizen İbrahim, "Şengal'in çoğunluğu Êzîdi olsa da sadece Êzîdiler yaşamıyor. Diğer kesimler de yaşıyor. 2014 sürecinden sonra Şengal yeni bir aşamaya girdi. Herkese çatı olan Özerk Şengal sorunların çözüm olur. Diğer kesimleri de içine alacak bir sisteme sahibiz” dedi.

 

Bu durumu kendileri açısından tehdit olarak gören farklı güçlerin Şengal’a dair yeni planlar devreye koyduğunu vurgulayan İbrahim, “4 Êzîdî gence idam cezası verildi. Şimdi biz buradan Musul yargısına ve hakimine soruyoruz. Siz bugüne kadar kaç DAİŞ'liye idam cezasını verdiniz ya da kaç DAİŞ'li sizin mahkemenizde yargılandı? Bir tane örnek gösteremezler. Şengal bir oyuna çekilmeye çalışılıyor. Şemmar aşireti ve Êzîdîleri karşı karşıya getirmeye çalışıyorlar. Bu karar gerçekleşirse Şengal bir kaosun içine sürüklenir. Halklar arasına nifak tohumu ekilmesine karşı çıkmalıyız" diye konuştu. 

 

MA / Nazım Daştan