DİYARBAKIR - Diyarbakır Barosu İnsan Hakları Merkezi, şehirlerarası otogarda bulunan Afgan mültecilerin yaşadıkları mağduriyete dikkat çekerek, Uluslararası Koruma Statüsü kapsamına alınması çağrısında bulundu. 

 

Diyarbakır Barosu İnsan Hakları Merkezi, 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü dolayısıyla Diyarbakır Otogarı'ndaki düzensiz göçmenlere ilişkin hazırladığı raporu, Adli Yardım binasında açıkladı. Açıklamaya Diyarbakır Barosu Başkanı Nahit Eren ve Mülteci Hakları Komisyonu üyeleri katıldı. Raporu, Mülteci Hakları Komisyon Başkanı Baver Mızrak okudu.

 

EN AZ 82 MİLYON MÜLTECİ

 

Savaşlar ve çatışmalar nedeniyle ülkelerini terk etmek zorunda kalan milyonlarca insanın bulunduğunu ifade eden Mızrak, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin 2020 yılı verilerine göre, 82 milyonu aşkın insanın yerlerini terk etmek zorunda kaldığını söyledi. Yerlerinden edilmiş insanların göç etmek zorunda kaldıkları ülkelerden birinin de Türkiye olduğunu dile getiren Mızrak, özellikle de Suriye iç savaşının başlamasıyla Türkiye’ye sığınan mültecilerin insanlık krizi ile karşı karşıya kaldığını vurguladı. Mızraklı, Türkiye’de ki mültecilerin durumuna dikkat çekerek, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün verilerini şu şekilde sıraladı: “Haziran 2021 yılı itibariyle 3 milyon 678 bin 527 Suriyeli, Geçici Koruma statüsüne alınmıştır. Türkiye’ye en çok göç eden 2’nci göçmen topluluğu ise Afgan göçmenlerdir.” 

 

GEÇİŞ GÜZERGAHI DİYARBAKIR

 

Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, 2020 yılında yakalanan 122 bin düzensiz göçmenden 50 binden fazlasının, 2021 yılının başından bu yana ise 12 bin civarında Afgan göçmenin kayıt altına alındığını kaydeden Mızrak, “Bu rakamların çok daha fazla olduğunu düşünmekteyiz. Afgan düzensiz göçmenlerin transit geçiş güzergahı olarak kullandıkları kentlerden biri de Diyarbakır’dır. Bu nedenle Diyarbakır Barosu İnsan Hakları Merkezi Mülteci Hakları Komisyonu olarak 12 Haziran tarihinde Diyarbakır Şehirlerarası Otobüs Terminali’ne gidilmiş, ilgili kişi ve kurumlarla yapılan görüşmeler neticesinde komisyonumuz tarafından rapor hazırlanmıştır.” 

 

TEMEL İHTİYAÇLAR GİDERİLMİYOR   

 

Mızrak, Diyarbakır Otogarı’ndaki Afgan mültecilere ilişkin gözlem ve tespitlerini şu sözlerle ifade etti: “Buradaki mülteciler, Afganistan’daki savaş ortamından kaçan göçmenler. 2017 yılı itibariyle düzensiz göçmenlerden Afgan göçmenlerin sayısında artış oldu. 2019 yılında ise bu sayı 201 bin 437’ye yükseldi. Düzensiz göçmenlerin kendi ülkelerinden çıkarken İstanbul’a götürülmeleri için 800 dolar karşılığında kaçakçılarla anlaştıkları, İran üzerinden Van’a ve Tatvan istikametinden Diyarbakır Otogarı’na yolun büyük bölümünü yürüyerek geldikleri, Afganistan’dan Diyarbakır’a ulaşmalarının 15 gün ile 1 ay arasında sürdüğü, Türkiye-İran sınırında ateşli silaha maruz kaldıkları, ölüm ve yaralanma vakalarının olduğu, görüşme yapılan göçmenlerden bazılarının akrabalarının farklı tarihlerde sınır hattında öldürüldükleri, beslenme ihtiyaçlarını kendi imkanlarıyla veya hayırsever vatandaşların yardımıyla karşıladıkları, barınma ihtiyaçlarını da Diyarbakır Otogarı içinde veya dışındaki toprak alanları kullanarak sağladıkları, yıkanma ihtiyaçlarını tam olarak gidermediklerini aktardı.” 

 

OTOGARDA EN AZ 500 MÜLTECİ

 

2020 yılı itibariyle Kızılay Diyarbakır Şubesi tarafından gıda yardımına başladığı ancak bunun yeterli ve düzenli olmadığını aktaran Mızrak, “Yol boyunca çeşitli hastalıklara yakalandıkları, sağlığa erişim hakkını kullanamadıkları, Covid-19 virüsüne yakalanmaları durumunda da herhangi bir teste tabi olmadıkları, 12 Haziran itibariyle Diyarbakır Otogarı ve çevresinde 500’den fazla düzensiz göçmen olduğu ve bu sayının günlük olarak değiştiği gözlenmiştir. Mültecilerin büyük bölümünün 15-25 yaş arasındaki erkek bireylerden oluştukları, az sayıda kadın ve çocuğun olduğu, düzensiz göçmenlerin işsizlik ve ekonomik nedenlerden dolayı her türlü istismara maruz kalabilecekleri tarafımızca gözlemlenmiştir” ifadelerinde bulundu. 

 

SONUÇ VE ÖNERİLER 

 

Mızrak, görüş ve tespitlerinin ardından komisyon olarak sonuç ve önerileri şu şekilde açıkladı: 

 

“* İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi’nin düzensiz göçmenlerin yaşam hakkı, barınma, gıda ve temel ihtiyaçları, sağlığa erişim hakları, ekonomik hakları, eğitim-öğretim haklarının sağlanması adına Uluslararası Koruma Statüsü kapsamına alınmalı, 

 

* Düzensiz göçmenlerin uluslararası koruma statüsü kapsamına alınması için, İl Göç İdaresi çalışanlarının öncelikle Diyarbakır Otogarı’na giderek başvurularını doğrudan almaları,

 

* Başvurular alınırken ivedilikle barınma, beslenme, sağlık gibi temel insani ihtiyaçların ilgili kurumlarca sağlanması, düzensiz göçmenlerle yapılan görüşmede Türkiye-İran sınırında açılan silahlı ateş sonucu öldürülen ve yaralanan çok sayıda düzensiz göçmenin olduğu bilgisi verilmiştir. Ölüm ve yaralanma ile neticelenen olaylara ilişkin sorumluların tespiti için etkin bir soruşturma başlatılması gerektiği,

 

* Yine yol boyunca maruz kaldıkları tehdit, dolandırıcılık, görevi ihmal, göçmen kaçakçılığı suçlarının failleri hakkında ilgili savcılıklarca etkin bir soruşturmanın başlatılması,

 

* Çoğunluğu Afganistan’daki savaş ortamından kaçan göçmelerin geri dönüşleri için ülkelerindeki barış ortamının sağlanması adına Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere uluslararası insan hakları örgütlerinin sorumluluk alması heyetimizce önerilmektedir.”