Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu'nda yapılan değişiklikler 1 Ocak 2021 tarihinde yürürlüğe girdi. Tutukluların koşullu salıverme hakkını kullanabilmesi için “iyi hal” durumunun olması gerekiyor. Tutukluların şartlı salıverme kararı cezaevleri bünyesinde kurulan Gözlem Kurulu’na verildi. Yapılan değişiklikle onlarca tutuklu “iyi hal”li olmadığı gerekçesiyle, tahliye edilmiyor.

 

ESAS OLAN BİAT

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Mersin Şubesi Yönetim Kurulu üyesi Bedri Kuran, infaz yasasındaki değişiklikle birlikte yaşanan hak ihlallerini anlattı. Kuran, “İyi hal şartı siyasi tutukluların topluma kazandırmak yerine devlete ve iktidara biat ettirmeye yönelik bir düzenlemedir” dedi.

 

GÖZLEM KURULU

 

Gözlem Kurulu’nun oluşturulmasında da çifte standart olduğuna değinen Kuran, adli suçluların değerlendirilmesi için oluşturulan Gözlem Kurulu'nda cezaevi müdürü ile psikolog yer alırken, TMK kapsamında tutuklu bulunanlar İdare ve Gözlem Kurulu’nda ise Cumhuriyet Başsavcısı ya da atayacağı savcı, bulunursa psikolog veya psikiyatrist, Aile ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan bir temsilci ile Sağlık Bakanlığı’ndan bir temsilcinin yer alacağı şekilde düzenlendiğini belirtti. “Siyasi tutuklular ile ilgili yapılacak Gözlem Kurulu’nda yer alan kişiler tamamen siyasi iktidarın denetiminde yer alan kurumlarda çalışan insanlardır. Kurullardan siyasi tutuklular için olumlu kararların çıkmayacağı açıktır. 1 Ocak 2021 tarihinden beri bu kurulların verdiği kararlarına bakıldığında olumlu herhangi bir kararın bulunmadığı görülecektir. Gözlem Kurulu’nun kararları salt çoğunlukla kabul ediliyor veya reddediliyor. Fakat bize gelen bütün kararlarda oy birliği ile kararı alınmış. Bu da siyasi tutuklulara yönelik yaklaşımı bariz bir şekilde ortaya çıkarıyor” diye konuştu.

 

HUKUKA AYKIRI

 

Gözlem Kurulularının kararlarının hukuka aykırı olduğuna dikkati çeken Kuran, Türk Ceza Kanunu’nun 7’nci maddesinde “Şartlı salıverme ile ilgili hükümlerin hangisi lehe ise o uygulanır” maddesinin ihlal edildiğini söyledi. Kuran, “Devlet, siyasi tutuklulardan öç almaya çalışıyor. Eğer öç alma gibi bir niyetleri yoksa en azından şuan yürüklükte olan yasayı uygulamaları lazım. Mevcut yasaları bile uygulamamaları siyasi tutuklulara yönelik öç alma ve kefaret ödetmek gibi bir niyetin olduğunu ortaya çıkarıyor” ifadelerini kullandı.

 

‘EŞİZSİZLİK VAR’

 

Özgürlük için Hukukçular Derneği Mersin Şubesi Cezaevi İzleme Komisyonu Eşsözcüsü İbrahim Kaya, esas eşitsizlikler İnfaz Hukuku’nda yaşandığını ifade etti. Bir kişi yargılama neticesinde yargılandığı suç üzerinden mahkûm edildiği zaman infaz aşamasında belirlenen cezalar dışında farklı uygulamalara tabi tutulduğunu dile getiren Kaya, “Bazı suçlara 3’te 2’lik infaz uygulanırken, bazı suçlara 4’te 3, bazılarına ise yarı oranında uygulanıyor. Bunlar infaz hukukunda eşitlik ilkesine aykırıdır. 2020 yılının Mart ayı içerisinde bunun farklı bir örneği yaşandı. Pandemi ile mücadele adı altında AKP ve MHP’nin ortak hazırladığı yasa tasarısında adli suçlardan yargılanıp hüküm giyenler serbest bırakılırken, düşüncelerinden, fikirlerinden, attığı twitten ya da katıldığı toplantı gösteriden dolayı tutuklanan kişiler serbest bırakılmadı” dedi. 

 

SİYASİLER TAHLİYE EDİLMİYOR

 

Kaya, “Önceki düzenlemede siyasi tutuklu aldığı hüküm cezasının belli bir kısmını yattıktan sonra koşullu salıverme hakkını kullanarak çıkabiliyordu. Ancak getirilen bu düzenleme ile tahliye olma durumunu Gözlem Kurulu’nun keyfi iradesine bırakılmış durumda. Gözlem Kurulu tutuklu hakkında değerlendirme yaparken tutuklunun cezaevinin getirdiği kurallara ne kadar riayet ettiğini sorguluyor. Bu kurallar arasında çıplak arama, ayakta sayım, tek tip elbise gibi kurallarda var. Siyasi tutuklular bu getirilen kuralların insanlık onuruyla bağdaşmadığı için reddediyor. Bu durum Gözlem Kurulu için bir bahane olarak kullanılıyor. Aynı zamanda tutukluların cezaevi içinde maruz kaldıkları hak ihlallerini mektupla dışarda bulunan sivil toplum örgütlerine yazdığı zaman ‘cezaevi güvenliğini tehlikeye atmak’ suçlamasıyla disiplin soruşturması açılıyor. Yine Gözlem Kurulu iyi hal olmadığı gerekçesiyle tutukluluk süresini uzatıyor” şeklinde konuştu.

 

‘UYGULAMADAN VAZGEÇİLSİN’

 

Kaya “Bu yasaya siyasi tutukluların iktidarın kurallarına biat eden, hiçbir hukuksuzluğa ve haksızlığa ses çıkarmayan,  bütün haksızlıkları kabul eden bireyler haline getirmektir. İnsan hakları alanında mücadele eden avukatlar olarak tutuklulara yönelik yaptırılan bu kirli politikalara karşı tutuklular ile birlikte omuz omuza mücadele edeceğiz. Bu uygulamadan biran önce vazgeçilmesi gerekiyor” diye belirtti.

 

MA / Ömer Akın