HABER MERKEZİ - Binlerce insanı katleden, milyonlarca insanı göçe zorlayan, binlerce kadın ve kız çocuğunu “ganimet” olarak alıkoyan DAİŞ'lilere karşı verilen mücadelenin öncülüğünü yapan Kürt komutan ve yöneticiler, Türkiye tarafından hedef alınıyor. 

 

Türkiye, Federe Kürdistan Bölgesi'nde bulunan Zap, Avaşîn ve Metina bölgelerinin yanı sıra Kuzey ve Doğu Suriye kentleri ile Mahmur ve Şengal'i hedef alıyor. Silahlı İnsansız Hava Araçları (SİHA) ile yapılan saldırılarda bugüne kadar aralarında çocukların da olduğu çok sayıda sivil ve savunma gücü hayatını kaybetti. Son dönem yapılan saldırılarda ise, DAİŞ'e karşı verilen mücadelenin öncüleri olan Kürtler hedef alınıyor. 

 

MÜCADELENİN ÖNCÜLERİ HEDEFTE

 

Türkiye'nin sık sık saldırıda bulunduğu yerlerin başında Kuzey ve Doğu Suriye kentleri geliyor. 2011 yılında başlayan iç çatışma sonrası Kürtler öncülüğünde burada yeni bir yaşam örülmeye başlandı ve ülkenin en güvenli bölgesi haline geldi. Özellikle Kobanê'de DAİŞ'e karşı verilen destansı mücadele sonrası tüm dünyanın gözü buradaki sisteme çevrildi. Ancak DAİŞ'in yenilgisi sonrası bu kez Türkiye, özerk yapıyı bertaraf etmek istiyor. 

 

 

Türkiye, 20 Ocak 2018'de "Zeytin Dalı Harekâtı" adıyla paramiliter güçlerle Efrîn'i kontrolü altına aldı. 9 Ekim 2019'de ise, “Tampon bölge" bahanesiyle ABD ve Rusya’nın onayını “Barış Pınarı Harekâtı” adı altında Girê Spî ile Serêkaniyê'ye saldırdı. Türkiye, sonrası süreçte de buraya dönük saldırılarını sürdürdü. Türkiye, bir yandan top atışlarıyla köyleri bombalarken, diğer yandan DAİŞ'e karşı mücadeleyi örgütleyen komutan ve yöneticileri hedef alıyor. 

 

Türkiye'nin 2020-2022 yılları arasında buraya yönelik SİHA'lı saldırılarında en az 39 kişi hayatını kaybetti. 

 

ŞENGAL DİRENİYOR

 

DAİŞ'e karşı en büyük mücadelenin verildiği yerlerden birisi olan Şengal de sık sık Türkiye'nin hedefinde. DAİŞ, Musul'u hiçbir direnişle karşılaşmadan ele geçirdikten sonra 3 Ağustos 2014'te Êzidîlerin yurdu Şengal'e yönelik saldırı başlattı. Irak ordusu ve KDP pêşmergeleri bölgeden kaçarken, Êzidîler 73'üncü fermanı yaşadı. Saldırılar sonrası Şengal’de yaşayan yaklaşık 400 bin Êzidî, evlerini ve topraklarını terk etti. Göç sırasında 280 kişi açlıktan ve susuzluktan yaşamını yitirdi. 4 bin 400 ila 5 bin 800 arasında insan ise kaçırıldı. Hala birçoğu kadın yüzlerce Êzidî kayıp.  

 

Êzidîlerin imdadına ise, bir grup Halk Savunma Güçleri (HPG) ve Halk Savunma Birlikleri (YPG) yetişti. Açtıkları koridorla binlerce Êzidîyi güvenli alana taşımayı başaran bu güçler, sonrasında DAİŞ’e karşı verdikleri savaşla Şengal’i kurtardı. Êzidîler, kendi öz savunma güçlerini oluşturmaya koyuldu, ilk adım olarak da Şengal Direniş Birlikleri (Yekîneyên Berxwedana Şingal-YBŞ) ve Êzidî Kadın Birimleri (Yekinêyen Jinên Êzidxan-YJE) kurdu. 

 

 

Ancak Êzidîlerin öncüleri bugün Türkiye tarafından suikastlarla öldürülüyor. Şengal Êzidî Koordinasyonu üyesi Zeki Şengali'nin de aralarında olduğu çok sayıda YBŞ ve YJE üyesi Türkiye saldırılarında yaşamını yitirdi. Türkiye, suikastların yanı sıra Êzidîler tarafından kurulan meclis binalarına da sürekli hava saldırısı düzenliyor. Ancak buna rağmen Êzidîler topraklarını terk etmiyor ve özerk yapıyı savunuyor. 

 

Türkiye'nin 2018 yılından bu yana DAİŞ'e karşı mücadeleyi örgütleyen komutan ve yöneticilere dönük düzenlediği bazı saldırılar şöyle: 

 

15 Ağustos 2018: Şengal Êzidî Koordinasyonu üyesi Zeki Şengali (İsmail Özden), Şengal’in Koço köyü katliamı yıldönümünde yaşamını yitirenlerin anısına düzenlenen törenin dönüşünde aracına yapılan suikast sonucu hayatını kaybetti. Şengalî, Şêxan ve birçok merkezde Êzidî halkının örgütlülüğü için yıllarca mücadele eden biriydi. Şengali, 73'üncü ferman sonrası Şengal’e dönerek, buradaki mücadelenin öncülüğünü üstlendi.  

 

 

23 Mart 2019: MLKP Rojava Temsilcisi Bayram Namaz (Baran Serhat), Türkiye ve paramiliter güçlerin aracına yerleştirdiği patlayıcının infilak ettirilmesi sonucu yaşamını yitirdi. 

 

 

16 Ağustos 2021: Keşif uçakları saldırısında YBŞ Komutanı Seid Hesen ile yeğeni YBŞ savaşçısı İsa Xwededa yaşamını yitirdi. Hesen, yıllarca Êzidîlerin örgütlenmesine öncülük yaptı, Êzidîlerin özsavunması için komutanlık yaptı. Êzidîlere dönük fermana karşı en ön saflarda mücadele veren isimlerden biri oldu. 

 

 

19 Ağustos 2021: Til Temir Askeri Meclisi'nin bombalanması sonucu YPJ Genel Komutanlığı ve QSD Genel Komutanlığı üyesi Sosin Birhat (Sosin Muhammed) hayatını kaybetti.

 

 

9 Kasım 2021: Qamişlo'nun batısında bulunan Hilêliyê Mahallesi'nde Türkiye'nin SİHA ile yaptığı saldırı sonucu Gulo ailesinden 85 yaşındaki Yusuf Gulo ile torunları Mazlum ve Mihemed Gulo yaşamını yitirdi. Gulo ve torunları Qamişlo’da on binlerce kişinin katıldığı bir tören ile toprağa verildi. Yusuf Gulo, 1980'li yıllarda PKK ile tanışmış, bu yıllarda hem Suriye'de hem de Lübnan'da birçok kez PKK Lideri Abdullah Öcalan ile görüşmüştü. Gulo ailesinin PKK'ye katılan 5 üyesi farklı tarihlerde yaşamını yitirdi. Rojava Devrimi sürecinde de en ön saflarda yer alan Gulo'nun 8 çocuğu yaşamını yitirdi.

 

 

7 Aralık 2021: Şengal’in Xanesor ilçesinde bir araca yönelik SİHA ile gerçekleştirilen saldırıda Şengal Yönetim Konseyi Eşbaşkanı Merwan Bedel yaşamını yitirdi. Bedel'in iki çocuğu ise sağ kurtuldu. 

 

 

21 Ocak 2022: SİHA tarafından Şengal’in Geliyê Şîlo Bölgesi’ne saldırı düzenlendi. Saldırıda YBŞ komutanlarından Sileman Şemo Yusuf ve Enver Tolhildan hayatını kaybetti. 

 

 

11 Mayıs 2022: Kobanê'nin güneyine düzenlenen saldırıda Ekrem İstek (50) hayatını kaybetti. İstek, DAİŞ'in 2014 yılında Kobanê’ye dönük saldırısına karşılık yapılan seferberlik çağrısı kapsamında devrim sürecine dahil oldu. Evli ve iki çocuk babası İstek, 1990’lı yıllarda Türkiye'de tutuklanmış ve 10 yıl cezaevinde kalmıştı. İstek’in bir oğlu da halen cezaevinde. 

 

 

30 Mayıs 2022: YPJ'li Mizgîn Botan (Rahime Xezalî), Qamişlo’daki SİHA saldırısında Kesra Melek adlı siville birlikte yaşamını yitirdi. Botan, ağır savaş sürecinde seferberlik çağrısı üzerine YPJ saflarına katıldı ve buradaki devrimde ön cephelerde yer aldı. 

 

 

1 Nisan 2022: Tirbespiyê yakınlarında Öz Savunma Güçlerine ait bir aracın hedef alınması sonucu Dirar Cuma Hamza yaşamını yitirdi. Ünlü şair Ferhad Merde ve 2 kişi de saldırıdan yaralı olarak kurtuldu. 

 

3 Nisan 2022: SİHA ile Süryani Askeri Meclisi Komutanlık üyesi Orm Marukî’nin bulunduğu araç bombalandı. Marukî, saldırıdan yaralı olarak kurtuldu. 

 

17 Haziran 2022: Süleymaniye'nin Kelar ilçesinde bir otomobilin hedef alınması sonucu 4 kişi yaşamını yitirdi. Yaşamını yitirenlerden birisinin Rojava Özerk Yönetimi Yürütme Konseyi Başkan Yardımcısı Ferhat Şibli olduğu açıklandı. Şıblî, Suriye’nin birçok bölgesinde Kürt kazanımları için siyasi çalışmalar yürüttü. Yaralanmasına rağmen mücadelen kopmayan Şibli, Mahmur Kampı'nda da bir süre örgütlenme çalışmalarında yer aldı. 2000 yılında yeniden Kuzey ve Doğu Suriye'ye geçen Şibli, örgütsel, siyasi ve toplumsal çalışmalarda yer aldı.  

 

 

22 Temmuz 2022: Qamişlo yolunda Anti Terör Güçleri (YAT) komutanlarından olan Jiyan Tolhildan ve komutan Roj Xabûr ile YAT üyesi Barîn Botan'ın bulunduğu araç hedef alındı. Rojava Devrimi öncülerinden 3 kadın da hayatını kaybetti. YPJ komutanlarından Jiyan Tolhildan, 2019’da DAİŞ’i bitirme amacıyla başlatılan ve Dêrazor'un Hecin beldesine bağlı Baxoz köyünde yapılan Cizre Fırtınası hamlesinde YPJ Dêrazor Saha komutanlığını yapmıştı. Tolhildan, o günlerde DAİŞ’in fiziki olarak bölgeden bitirilmesi için yapılan törene katılmış ve "Sınırları tanımıyoruz ve ne olursa olsun bu zulmü bitireceğiz" açıklamasında bulunmuştu.