ANKARA - Bitlis Cezeavi’ni ziyaret eden TİHEK, giderlerin pet şişeyle kapatıldığını, revirde bulunan ilaçların tarihinin geçtiğini, çarşafların da kirli olduğunu tespit etti.

 

Türkiye İnsan Hakları Eşitlik Kurumu (TİHEK), Bitlis E Tipi Kapalı Cezaevi’ne 7 Aralık 2021 tarihinde yaptığı ziyarete dair raporunu yayınladı. Bitlis E Tipi Kapalı Cezaevi’nde toplamda 215 personelin görev yaptığı, 431’i cezası kesinleşen, 148’i de tutuklu olmak üzere 579 kişi olduğu raporda yer aldı. Sıcak suya erişime dair cezaevi idaresinin haftada 4 gün iki saat, her gün sabahları her koğuşa 15 dakika su verdiği belirtilen raporda, tutukluların ise sıcak suya erişim süresinin bazen 1 saate kadar inebildiğini aktardı. 

 

Cezaevi idaresi ise bu duruma dair kurumun yapısal sorunları olduğunu, vana sistemine geçilmesi planlandığı ve Adalet Bakanlığı ile ödenek için görüşüleceği aktarıldığına dair bilgilerde raporda yer aldı. Cezaevinde önemli şikayetlerden birini de elektrik faturaları oluşturduğu belirtilen raporda, faturaların ise ticarethane aboneliği üzerinden çok yüksek geldiği kaydedildi. 

 

GİDERLER PET ŞİŞE İLE KAPATILIYOR

 

Raporda şu tespitlere yer verildi: “Odalarda yapılan incelemelerde havalandırma alanlarının zeminindeki su gider girişinin pet şişe ile kapatıldığı görülmüş, gider girişinin bir mazgal veya gider süzgeci ile kapalı olmadığı gözlemlenmiştir. Mahpuslar bu durumun sebebini giderden gelen kötü kokuları bertaraf etmek olarak açıklamıştır. Yapılan görüşmelerde bazı mahpuslar yataklarının çok eski ve deforme olduğunu, idareden değiştirilmesini talep ettiklerini, değiştirilen yatakların da aynı durumda olduğunu ifade etmişlerdir. Mahpuslar kantinde satışı yapılan ürün çeşitliliğinin artırılması özellikle dondurulmuş ürün çeşitlerinin bulundurulması hususunda talepte bulunmuşlardır.”

 

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE EĞİTİMİ YOK

 

Cezaevinde görevli personele, “Mesleki Müdahale Teknikleri ve Taktikleri Eğitimi, İnfaz Koruma Memuru Yetiştirme Eğitimi, X-Ray Cihazı ve Duyarlı Kapı Eğitimi, Personel Destek Programı Eğitimi, Vardiya Personeli Yetiştirme Eğitimi, Mahkûm Kabul Eğitimi, İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi, Motivasyon Eğitimi ve Kişisel Gelişim Eğitimi” verildiği ancak “insan hakları ile işkence ve kötü muamele yasağına” ilişkin özel bir eğitim verilmediği tespitine de yer verildi. 

 

MÜDÜR VE SAVCI İSTEDİĞİNDE GÖRÜŞÜYOR

 

Tutukluların kurum savcısı ve kurum müdürü ile görüşme yapamadıklarını, görüşme talep ettiklerinde baş memurlardan birisinin kendileri ile görüştüğünün belirtildiği raporda, idare tarafından taleplerin değerlendirilerek niteliklerine göre tutukluların müdür ya da savcı ile görüşebildikleri kaydedildi. Ayrıca cezaevinde ayda bir kapsamlı, arama her hafta da kısmi arama yapıldığı da kaydedildi.

 

Kapalı görüşlerin haftada bir ortalama 30-50 dakika arasında yapıldığı, tutukluların görüş sürelerinin kısa olduğu yönünde şikâyetde bulunduğu tespitlerine yer verilen raporda, “Kendileriyle görüşülen mahpusların çoğunluğu tarafından, görüş sürelerinin keyfi olarak kısa tutulduğu, pandemi döneminde bu uygulamanın kendilerini olumsuz etkilediğini heyetimize aktarılmıştır” ifadelerine yer verildi.

 

REVİRDE DOKTOR YOK AMA İKİ VAİZ VAR

 

Raporda yer verilen detaylar şöyle: “Kurumda iki vaizin görev yaptığı, vaizler tarafından Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi müfredatına uygun olarak odalarda, konferans salonunda ya da merkezi yayın sistemi üzerinden dersler verildiği bilgisi paylaşılmıştır.

 

İLAÇ VE KREMLERİN TARİHLERİ GEÇMİŞ

 

Kurum reviri üst katta yer almaktadır. Ancak revire ulaşım sadece merdivenlerden sağlanmakta, kurumda asansör bulunmamaktadır. Ziyaret heyeti tarafından revir incelenmiş olup revirde bulunan bazı ilaçların ve kremlerin son kullanma tarihlerinin geçmiş olduğu; yataklı diş ünitelerinin üzerinde bulunan çarşafların ise eski ve yıpranmış olduğu görülmüştür. Kurum revirinde 24 saat personel bulunmadığı, ancak acil bir durumda 112 Acil Çağrı Merkezi aracılığıyla sağlık personeli talep edildiği ve hastaneye sevklerin sağlandığı belirtilmiştir.

 

YEMEK LİSTESİNİ AMBAR BİRİMİ HAZIRLIYOR

 

Ziyaret heyeti tarafından öğlen yemeği Kurum yemekhanesinde yenilmiş, yemek miktarının yeterli olduğu, yemekhanenin hijyenik koşullarda pandemi şartlarına uygun hizmet verdiği gözlemlenmiştir. Ancak geçmişe dönük, haftalık yemek listeleri incelendiğinde özellikle kahvaltı ve akşam yemeklerinin yeterli çeşitlilikte olmadığı, bazı yemeklerin sürekli menüde olduğu, menüde hiç meyve yer almadığı görülmüştür. Kurumda gıda mühendisi ve diyetisyen bulunmamaktadır. Yemek listelerinin ambar birimi tarafından belirlendiği bilgisi paylaşılmıştır.”

 

CEZAEVİNE TAVSİYELER

 

Raporun sonunda cezaevi yetkilileri, Adalet Bakanlığı ve Enerji Piyasalar Kurulu’na dair tavsiyelerde yer aldı. Raporda, “Cezaevinin fiziksel sorunların giderilmesi ve gerekli tadilatların yapılması, sıcak su ile ilgili problemlerin çözümü amacıyla Adalet Bakanlığı ile gerekli görüşmelerin yapılması, ödeneğin temini sonrasında sıcak suyun tüm odalara yeterince verilmesini sağlayacak şekilde tesisatın düzenlenmesi, havalandırma alanlarının zemininde bulunan su giderlerinin bir mazgal veya gider süzgeci ile kapatılmasının sağlanması, eski ve yıpranmış olduğu ifade edilen vücut sağlığını olumsuz etkileyen yatakların değiştirilmesi, personelin hizmet içi eğitim müfredatına, insan hakları ve işkence ve kötü muamele yasağına ilişkin derslerin dâhil edilmesi, kurum savcısı ve kurum müdürünün belirli aralıklarla mahpuslarla görüşme gerçekleştirmesi ayrıca mahpusların görüşme taleplerinin de mümkün olan en kısa sürede yerine getirilmesi, oda içi etkinliklerin arttırılması amacıyla kantinden ve kurum dışından el işi malzemelerinin temininin sağlanması, sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlerin tekrar hayata geçirilmesi, kurumda engelli ve yürüme güçlüğü çekebilecek mahpusların da bulunabileceği göz önüne alınarak Kurum revirinin erişilebilirliğin daha kolay olacağı bir alana taşınması veya engelli ve yürüme güçlüğü çeken mahpusların üst kata çıkabilmesi için gerekli erişilebilirlik standartlarının sağlanması, revirde bulunan ilaçların düzenli kontrollerinin sağlanması, son kullanım tarihi geçen ilaçların bulundurulmaması, ayrıca yataklı diş ünitesinde bulunan çarşafların düzenli aralıklarla değiştirilmesi” tavsiyelerine yer verildi. 

 

‘İAŞE BEDELLERİ ARTTIRILSIN’

 

Adalet Bakanlığı’na dair de TİHEK, cezaevindeki tadilatlar için gerekli ödeneklerin verilmesi, yemek iaşe bedellerinin arttırılması, kurumda gıda mühendisi ve diyetisyen istihdam edilmesi gerektiği tavsiyelerinde bulundu. EPDK’ye de cezaevindeki elektrik faturalarının mesken aboneliğine dahil edilmesi tavsiyesinde bulunuldu.