HABER MERKEZİ - Şengal Özerk Yönetim Kurulu Eşbaşkan Yardımcısı Azad Hisên, 9 Ekim Şengal Anlaşması’na karşı Êzidîlerin 2 yıldır direndiklerini ifade ederek, "Bu anlaşmayı Şengal’de uygulamadıkları için havadan saldırıyorlar” dedi.

 

DAİŞ’in saldırıyla 2014 yılında Êzidî toplumunun 74’üncü Ferman olarak nitelendirdiği saldırılarda yüzlerce Êzidî katledildi, esir alınan kadınlar köle pazarlarında satıldı. Dört taraftan kuşatılan Şengal’de HPG’nin devreye girmesiyle DAİŞ’in ilerleyişi durduruldu. DAİŞ’e karşı özsavunma güçlerini oluşturan Êzidîler, DAİŞ’i Şengal’den çıkardı. Ardından kendi meclislerini kuran, savunma güçlerini oluşturan Êzidîlere karşı bu defa da Şengal’den kaçan Kürdistan Demokratik Partisi (KDP), 9 Ekim 2021’de Irak Hükümeti’yle Şengal Anlaşmasını imzalayarak Êzidîleri bir kez daha soykırımdan geçirmek istedi. Êzidîleri iradesizleştiren bu anlaşmaya karşı çıkan Êzidîler ve Şengal’de bulunan diğer etnik gruplar, bu karara karşı sokaklara çıkarak tepkilerini ortaya koydu. 

 

Birleşmiş Milletler (BM) ve Türkiye'nin desteğiyle KDP ile Irak Hükümeti arasında imzalanan bu anlaşma ile birlikte bölgeye yönelik havadan ve karadan tehditler devreye konuldu.

 

Irak güçleri tarafından Şengal ve Kuzey ve Doğu Suriye arasına 250 kilometre uzunluğunda, 3 metre yüksekliğinde ve 75 santimetre kalınlığında duvar inşa edilirken, bu gelişmelerle birlikte Türkiye’nin bölgeye dönük havadan saldırıları başladı. Anlaşmanın imzalanmasından bu yana Türkiye, Şengal’e 21 defa SİHA’larla saldırılar gerçekleştirdi.  Gerçekleştirilen saldırılarda 16 kişi katledildi. 9 Ekim Şengal Anlaşması’nın yıldönümünde Şengal Özerk Yönetim Kurulu Eşbaşkan Yardımcısı Azad Hisên, Mezopotamya Ajansı’na (MA) konuştu. 

 

'ANLAŞMAYA KARŞI DİRENİŞ VAR'

 

Hisên, Êzidî toplumunun tekrardan kırımdan geçirilmesi için anlaşmanın imzalandığını belirterek, "2014 yılında Êzidîleri soykırımdan geçirenlerle bu anlaşmayı imzalayanlar aynı kişilerdi. Bu nedenle bir anlaşmaya ihtiyaç duydular. Êzidîlere karşı böyle bir ittifak oluşturdular. Türkiye ve bazı güçler bu ittifakı perde arkasından destekledi. Biz ittifaklara karşı değiliz. Ancak bu ittifak Êzidîlerin çıkarına değildi. Bu ittifak topluma karşıydı. Êzidîlerin katledilmesinde parmağı olan ve Êzidîlerin katledilmesine neden olan kişiler onları tekrardan bir kırımdan geçirmek istediler. Rojava ve Şengal arasında bir nefes vardı. Ama bu ittifakla o nefesi de kesmek istediler. Bu anlaşmanın tüm maddeleri noktasına kadar bu toplumun zararınaydı. Êzidîlerin onayı alınmadan ittifak yapılmamalıydı. Kimse Şengalliler olmadan Şengal üzerinden ittifak yapmasın. Êzidîler Irak ve Şengal topraklarını koruyabilmek için kendilerini siper etti. Hala bu toprakları koruyorlar. Bu yüzden Şengallilerin onayı olması gerekir. Bu 2 yılda kadınlar, gençler, yaşlılar, çocuklar ve her bir Êzidî bu ittifaka ve anlaşmaya karşı direnmiştir. Bu nedenle Şengal’de 9 Ekim anlaşmasını yüzde 100 uygulayamadılar" dedi.

 

'ÇATIŞMAYA NEDEN OLACAK POLİTİKA İZLENDİ'

 

Anlaşmanın imzalanmasıyla birlikte her saldırıda Êzidî öncülerin hedef alındığını belirten Hisên, "Êzidîlere çok sayıda saldırı yapıldı. Türk devletinin saldırılarında 2 yılda onlarca öncü hedef alındı. Hem havadan hem de karadan saldırılar düzenlendi. Bu saldırılarda Seid Hesen, Merwan Bedel ve daha birçok öncü hedef alındı. Bu anlaşmayı Şengal’de uygulayamadıkları için havadan saldırıyorlar. Irak ordusunda yer alan bazı Iraklı yetkililerin bazı yabancı güçlerle yaptığı görüşmeler sonucunda Şengal’de kriz ve çelişkiler yaratılmak istendi. Şengal’de gerginliğe ve çatışmaya neden olacak bir politika izlendi. Eğer Irak dürüstse, Osmanlı'nın Irak'ı bir daha işgal etmemesi için hazırlık yapar" ifadelerini kullandı.

 

'KENDİMİZİ YÖNETMEK İSTİYORUZ'

 

Anlaşmayı imzalayan güçlerin Şengal’de çatışmalı ortamı yeniden yaratmak istediğini söyleyen Hisên, anlaşma öncesi Şengal’in Irak’ın en huzurlu ve güvenli bölgesi olduğunu söyledi. Êzidîlerin kendilerine DAİŞ saldırıları ve sonrasında sırtını dönenleri istemediğini dile getiren Hisên, “Irak bölünmeye doğru gidiyor. Irak'taki siyasi güçler kendi aralarında ittifak değiller. Kimse bu sistemde her şey benim olsun demiyor. Herkes sadece kendini yönetmek istiyor. Biz de bunun bir parçasıyız” ifadelerini kullandı. 

 

“2014'te Êzidîler sırtından bıçaklandığında HPG ve YJA STAR dağdan gelip bu çocukları kurtardı. Bizler bunu asla unutmayacağız” diyen Hisên, “Biz sadece bağımsız olmak istiyoruz. Bunun için direniyoruz. Çünkü herkesin kendini koruma hakkı var” dedi.

 

'TARİH HESAP SORACAK'

 

KDP'nin tarihten beridir Êzidî toplumuna düşman olduğunu söyleyen Hisên, Şengal’deki tüm grupların ittifak olmasının önemli olduğuna dikkat çekerek, “Şengal’in  artık bazı siyasi araçların oyuncağı olmaması için birlik olmalıyız. Birlik olursak her şeyin önüne geçmiş oluruz. Fermandan bugüne KDP bu toplumun belini çok kırdı. Bu topluma çok zarar verdi. Tarih hesap soracak. Bugün KDP’ye çalışanlar halkı böldüklerini ihanet ettiklerini bilsinler. Saddam gidince 7 yaşında çocuktan 70 yaşındaki amcaya kadar herkes 'Saddam gitti kardeşlerimiz geldi' dedi ama öyle olmadı. Bize ihanet eden kardeşlerimiz oldu” diye konuştu.

 

'KİMSE AMACINA ULAŞAMADI'

 

Şengal için de Irak için de çözümün “Demokratik Ulus temelli bir yönetim olduğunu kaydeden Hisên, “Bu sistemde herkes yerini alabilir. Şengal stratejik bir yerdir. Bu yüzden bazı güçler ‘Şii hilalini’ burada çizmek, bazıları ‘ipek hattı’ inşa etmek ister. Herkesin Şengal üzerinde bir projesi var.  Ama Şengal Şengallilerindir.  Henüz kimse burada amacına ulaşmadı. Şengal hiçbir zaman boyun eğmedi bu toprakların sahibi biziz ve bu topraklara zarar verenlerin Şengal'e girmesine asla izin vermeyeceğiz. Sadece kendimizi biz yönetmek istiyoruz” dedi.

 

ANLAŞMADAN SONRA YAPILAN HAVA SALDIRILARI

 

9 Ekim anlaşmasından sonra Türkiye’nin son 2 yılda yaptığı hava saldırılarının bazıları şu şekilde:

 

* 15 Ocak 2020’de, Şengal’in Sinune Beldesi’ne bağlı Digure köyüne hava saldırısı yapıldı. 

 

* 26 Ağustos 2020'de, Şengal’e bağlı Xanesor ilçesine SİHA'larla saldırı yapıldı. Saldırıda 2 kişi yaşamını yitirdi.

 

* 8 Kasım 2020'de, TSK’ya ait savaş uçakları, Şengal’in Xanesor Beldesi’ne bağlı Barê köyünü bombaladı. Bombardımanda bir kişi yaşamını yitirdi.

 

* 30 Haziran 2021'de, Türkiye’ye ait SİHA Şengal Dağı’nda bulunan Serdeşt Kampı çevresini bombaladı.

 

* 1 Temmuz 2021'de, SİHA Şengal Dağı üzerindeki Şehit Nazê Kampı yakınlarında sivil aracı hedef aldı. Araçta hafif hasar meydana gelirken, saldırıda ölen ve yaralanan olmadı.

 

* 16 Ağustos 2021'de, Şengal merkezde bulunan Eski Çarşı’ya yönelik yapılan hava saldırısında 2 kişi yaşamını yitirdi, 3 kişi ise yaralandı.

 

* 2 Eylül 2021'de, Türk savaş uçakları Şengal'in Barê köyünü bombaladı.

 

* 7 Aralık 2021'de, Şengal’in Xanesor ilçesinde bir araca yönelik Türkiye'ye ait SİHA ile saldırı düzenlendi. Saldırıda Şengal Yönetim Konseyi Eşbaşkanı Merwan Bedel yaşamını yitirdi.

 

* 21 Ocak 2022’de, Türkiye’ye ait SİHA’lar ile Şengal’in Geliyê Şîlo Bölgesi’ne düzenlenen saldırıda 2 YBŞ'li yaşamını yitirdi, 2 kişi de yaralandı.

 

* 18 Nisan 2022'de, Irak ordusu, Şengal’in Digurê ilçesinde Êzîdxan Asayişi’nin kontrol noktalarına saldırdı.

 

* 19 Nisan 2022'de, Irak ordusu, Geliyê Şîlo ile Sikêniye köyü alanlarında bulunan YBŞ ve YJŞ noktalarına saldırdı.

 

* 2 Mayıs 2022'de Şengal’i kuşatmak isteyen Irak ordusuna bağlı güçler ile Êzîdxan Asayişi arasında çatışma çıktı.

 

* 15 Haziran 2022'de, SİHA  Sinunê Halk Meclisi binası ile Sinunê Çarşısı hedef alındı. Saldırıda Xidir Şivan Naso ile torunu Salih Xidir Naso hayatını kaybetti.6 kişi de ağır yaralandı.

 

* 29 Ağustos 2022'de, Türkiye’ye ait bir SİHA Şengal’in Behreva köyünde bir araca saldırdı. 2 kişi yaralandı.

 

* 11 Eylül 2022'de, Şengal’in Xanesor kasabasına bağlı Behreva köyünde bir aracın Türkiye’ye ait bir SİHA tarafından 2 defa bombalandı. Şengal’e bağlı Sinunê beldesi de iki kez bombalandı.

 

* 23 Eylül 2022'de, SİHA Şengal’in Til Izêr kasabası merkezine yönelik saldırı gerçekleştirdi. Bombardımanda bir ev hasar gördü.