İZMİR - Rahşan Demirel’in Kadifekale’de Newrozlaşan bedeninin ardından her yıl özgürlük tutkusuyla biraz daha gürleşen Newroz ateşi 19 Mart’ta yakılacak. İzmir Newroz Tertip Komitesi üyesi Mahsun Koç, iktidarın artık sonunun geldiğini ve barış isteyen tüm kesimlerin Newroz alanlarında olması gerektiğini belirtti.

 

İzmir’de 1990’lı yıllarda Kürt mahallelerinde yakılan Newroz ateşi, zamanla kitleselleşerek kentin meydanlarına taşındı. 1991 yılında İzmir'de yaşayan Zekiye Alkan’ın Diyarbakır Kalesi’nde ve 1992’de Konak Kadifekale’de Rahşan Demirel’in bedenlerini ateşe vermesi, İzmir Newrozu’nun kitleselleşmesinde etkili olurken, bu yıllarda ana temasını “Kurdistan’a özgürlük" sloganıyla zulme karşı başkaldıran halk, Newroz meydanlarını doldurdu. 

 

RAHŞAN’IN NEWROZ ATEŞİ 

 

İzmir'de yapılan Newroz kutlamaları 1980'li yıllara dayansa da mahallerde kitlesel olarak kutlamaların başladığı tarih 1991 olarak biliniyor. İlk olarak Konak Kadifekale, Menemen, Asarlık mahalleleri ile Karabağlar, Karşıyaka ve Buca ilçelerinde kitlesel kutlamalar yapıldı. 1992 Newrozu ise kentte bir dönüm noktası oldu. Rahşan Demirel'in Kadifekale'de bedenini ateşe vermesi İzmir Newrozu’nun kitleselleşmesi ve diğer mahallelere yayılmasını sağladı. "Newroz yasak”, “lastik yakmak yasak" tehditlerine karşı 17 yaşındaki Rahşan Demirel, "Ben kendimi Newroz yapıyorum Kadifekale'de. Cizre, Mardin ve Nusaybin'in cevabını vermek zorundayım. Bana sahip çıkın. İsmet Sezgin'e haber veriyorum Newroz kutlanacak… Lastikle olmazsa bile, canımızla kutlanacak!" sözleri ile yanıt verdi. Rahşan Demirel’in cenazesi ertesi gün 20 bin kişinin katılımıyla memleketi Mêrdîn'in Niseybîn ilçesine (Nusaybin) uğurlandı. 

 

1993: SENİNLEYİZ ÖCALAN

 

Rahşan Demirel’in ardından gerçekleşen 1993 Newrozu, özelikle Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Menemen-Asarlık, Buca, Karabağlar ve Gaziemir gibi bölgelerde kitlesel olarak kutlandı. Özellikle Kadifekale’de o tarihe kadar görülmemiş kitlesellikte kutlanan Newroz’a, o dönem alınan ateşkes kararı da damga vurdu. Bu Newroz’un ana sloganı "Barışta da savaşta da, seninleyiz Öcalan" oldu. 

 

1998: KÜRDİSTAN'A ÖZGÜRLÜK

 

1994 yılında mahallelerin yanı sıra kent merkezine de taşan kutlamalar yaşandı. Binlerce yurttaş, “Newroz ateşi Konak’a” sloganlarıyla kent merkezinde bulunan Demokrasi Partisi (DEP) il ve ilçe örgütleri önünde toplanarak kutlamalar yaptı. 1995-96-97 yıllarında halk gündüz ilçe binaları, gece ise mahallerinde benzer kutlamalar yaptı. Kentteki ilk Newroz mitingi ise 1998 yılında Halkın Demokrasi Partisi (HADEP), Özgürlük ve Demokrasi Partisi ve Emek Partisi’nin çağrısıyla Konak Cumhuriyet Meydan'ında yapıldı. Yaklaşık 15 bin kişinin katıldığı mitingde, "Kürdistan'a özgürlük" sloganı öne çıktı. 

 

1999: KOMPLO PROTESTOSU

 

1999 yılında Newroz mitingine 15 Şubat Komplosu nedeniyle izin verilmezken, mahallelerde binlerin katıldığı coşkulu kutlamalar yapıldı. "Güneşimizi karartamazsınız" ve "Kahrolsun uluslararası komplo" sloganlarının öne çıktığı kutlamalarda yurttaşlar, Kadifekale’den Konak meydana yürümek istedi. Bu sırada yaşanan polis saldırısında en az 100 yurttaş gözaltına alındı, daha sonra serbest bırakıldı. 

 

2000: DİRENİŞ BAŞLADI

 

2000 yılında Newroz mitingine izin çıkmakla birlikte alan tartışmaları yaşandı. Bu yıllarda Gündoğdu için yapılan başvurular olumsuz sonuçlanınca Buca ilçesinde bulunan Hipodrom Meydan'ında HADEP İzmir İl Örgütü tarafından "Newroz Barış" mitingi düzenlendi. Mitingin yanı sıra akşam saatlerinde de Kadifekale, Agora, Narlıdere, Balçova Sondurak, Balçova Perşembe Pazarı, Karşıyaka Yamanlar, Çiğli Güzeltepe'de HADEP ve EMEP'in birlikte gerçekleştirdikleri kutlamalar gün boyu sürdü. 

 

2006: İLK KEZ GÜNDOĞDU'DA 

 

2001-2005 yılları arasında da Buca Hipodrom’da yapılan mitinglerin ardından 2006 Newroz’u, ilk kez Konak Gündoğdu Meydan'ında kutlandı. Alana mahallerden yürüyerek gelen yurttaşlara gerçekleşen polis saldırısında 100’ü aşkın yurttaş gözaltına alındı. Buna rağmen halk Gündoğdu Meydan'ına gelerek Newroz kutlaması gerçekleştirdi. O tarihten sonra Gündoğdu Meydanı da Newroz'a kapatıldı. 

 

HALK DİRENİŞE GEÇTİ 

 

2007 ve 2008’de mitinglere izin çıkmadı, ancak binlerce yurttaş Gündoğdu'ya aktı. Yine Asarlık, Kadifekale, Yamanlar ve Buca’da yaşanan kutlamalara da polis saldırısı gerçekleşti. Bu saldırılara rağmen yurttaşlar coşkulu kutlamalar gerçekleştirdi. Özellikle 2008 yılında kutlamalar tüm şehre yayılırken, mahallelerde Newroz ateşleri yakıldı.

 

2010: AN AZADÎ AN AZADÎ

 

2009 yılında yeniden Buca Hipodromu’nda kutlama gerçekleştirildi. Yerel seçimlere 1 hafta kala kutlanan Newroz, aynı zamanda seçim mitingine dönüştü. 2010’da operasyonlarda tutuklanan belediye başkanları ve diğer tutuklular için “Kelepçeleri kıracağız” sloganıyla Buca Hipodromu’nda yapılan kutlamaya 50 bin kişi katıldı. 2011 yılında yine Buca’da yapılan kutlamalara binler akın etti. Yine seçimlerin yaklaştığı bir tarihte yapılan kutlamalarda, “birlik” çağrısı öne çıktı. 2012 yılında Halkların Demokratik Kongresi (HDK) İzmir il bileşenleri tarafından organize edilen Newroz kutlamaları yine Buca Hipodrom’da yapılırken, "An azadî an azadî" sloganıyla yapılan kutlamalara binlerce yurttaş katıldı. 

 

2014: BİZ YÖNETECEĞİZ 

 

2013 yılına gelindiğinde “Öcalan’a özgürlük, Kürtlere statü” sloganı öne çıktı. Barış ve Demokrasi Partisi’nin (BDP) organize ettiği kutlama, Buca Şirinyer Akıncılar Meydanı’nda yapıldı. Bu yıl da Kadifekale ve Asarlık gibi mahallelerde binlerce yurttaş Newroz ateşi yaktı. 2014 yılında da Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) organize ettiği kutlamaların ana teması "Kentimizi de kendimizi de biz yöneteceğiz" oldu. Buca Hipodromu’na binlerce kişinin katıldığı kutlamalarda ise barış ve “Öcalan’a özgürlük” talepleri öne çıktı. 

 

2015: EN KİTLESEL KUTLAMA

 

2015 yılında "Öcalan'ın özgürlüğü tüm halkların özgürlüğüdür" sloganıyla Gündoğdu Meydanı’nda gerçekleşen kutlamaya ise yaklaşık 80 bin kişi katıldı. Kentte kutlanan en kitlesel Newroz olan mitinge mahallelerden alana akın eden binler, hep bir ağızdan barış istedi. Yine kutlamalar katılan Yörük kadınları başta olmak üzere farklı inanç ve kültürden halkların kendi yöresel kıyafetleriyle katılması dikkat çekerken, burada da birlik ve barış mesajları yükseldi. 

 

2016: TUTUKLAMALARA RAĞMEN KUTLANDI

 

2016 yılında ise HDP il eş başkanları ve yöneticilerinin Newroz’dan günler önce tutuklanmasının ardından merkezi bir miting yapılamadı. Fakat Kadifekale başta olmak üzere birçok mahallede binlerce kişinin katıldığı kutlamalar gerçekleştirildi.  

 

2017: HALKIZ 

 

2017 yılında HDP öncülüğünde Alsancak Gündoğdu Meydanı'nda yapılan kutlamalara, Anayasa değişikliği damgasını vurdu. “Biz halkız gücümüz birlik sözümüz hayır” temasının ağır bastığı eylemler gün boyunca mahallelerde devam etti. 

 

2018: TECRİDİ KIRACAĞIZ 

 

2018’de Gündoğdu Meydanı’nda gerçekleşen kutlamada yine binler alanı doldurdu. Newroz kutlamaları sırasında ve sonrasında 60’ı aşkın kişi gözaltına alındı. 2019’da ise, HDP İzmir İl Örgütü, “Mutlaka kazanacağız, tecridi kıracağız” şiarıyla Gündoğdu Meydan’ında on binlerce kişinin katılımıyla miting düzenledi.  

 

2021: NEWROZ ATEŞİYLE ÖZGÜRLEŞELİM

 

2020 yılında pandemi nedeniyle kitlesel bir kutlama yapılamadı. Fakat mahallelerde Newroz ateşleri simgesel olarak yine de yakıldı. 2021 yılında ise ''Newroz ateşiyle direnelim, özgürleşelim'' sloganı ile Gündoğdu Meydanı’nda miting düzenlendi. Olumsuz hava şartlarına rağmen on binlerce kişinin katıldığı mitingde, tecridin son bulması talebi öne çıktı. Yörük kadınların yöresel kıyafetleriyle geldiği alanda, her inanç, kimlik ve yapıdan kişiler yer buldu.  

 

2022: ŞİMDİ KAZANMA ZAMANI

 

2022'de ise “Dem dema serkeftinê ye” (Şimdi kazanma zamanı) şiarıyla Konak  Gündoğdu Meydanı'nda on binlerin katıldığı Newroz kutlaması gerçekleştirildi. Newroz ateşini, HDP İzmir il binasında katledilen Deniz Poyraz'ın ailesi yakerken, kitle sık sık, "Deniz Poyraz ölümsüzdür", "Şehit namirin", "Biji serok Apo" sloganları attı. Mitingte barış ve özgürlük talepleri ön plana çıkarken, 3'üncü yol stratejisi sık sık vurgulandı. Kutlamadaki konuşmalarda, Öcalan'ın özgürlüğü talebi öne çıkarken, kitle de "Artık özgürlük zamanı" ile karşılık verdi. 

 

2023: ÇALIŞMALAR BAŞLADI 

 

Bu yıl “Her der Newroz, her dem azadî” ve “Newroz ateşiyle özgürlüğe” şiarıyla 43 merkezde kutlanacak olan Newroz için İzmir'de de hazırlıklar devam ediyor. Emek ve Özgürlük İttifakı bileşenlerinin yanı sıra Alınteri, Halkevleri, Kaldıraç ve Partizan'ın da düzenleyicileri arasında bulunduğu Newroz mitingi 19 Mart pazar günü saat 13.00'da Gündoğdu Meydanı'nda yapılacak. Newroz öncesi HDP tarafından Gaziemir, Karşıyaka, Foça, Aliağa ve Bornova ilçelerinde halk toplantıları yapılacak. Bunun yanı sıra Newroz hazırlayıcısı kurumlar, 15 Mart'ta Buca ve Karşıyaka 17 Mart'ta ise Konak Kemeraltı ve Halkapınar'da bildiri dağıtımları gerçekleştirecek. 

 

'AKP SONA GELDİ'

 

İzmir Newroz Tertip Komitesi üyesi Mahsun Koç, İzmir Newroz'nun önemine dair konuştu. Newroz’ un HDP, Kürt halkı ve barış isteyen halklar için çok önemli olduğunu vurgulayan Koç, "Bu Newroz şimdiye kadar kutladığımız Newrozlar’dan ayıran şey şudur: 20 yıldır halklara faşizm ve hukuksuzluk uygulayan bu iktidar sona geldi. Bu ucube sistemin sonuna geldik. 20 yıldır bu iktidar bu ülkeyi yaşanamaz hale getirdi. Artık hukuk, adalet kalmadı. Ama artık bu topraklarda faşizm kaybedecek, bundan sonra eşit ve bütün halkların kendini güvende hissedeceği bir sistem gelecek" dedi.

 

'SEFERBERLİK RUHU İLE ALANLARDA OLACAĞIZ’ 

 

Bu yıl deprem nedeniyle Newroz'un buruk geçeceğini söyleyen Koç, "Yaşanan deprem iktidarın yüzünü açık bir şekilde halklara gösterdi. Biz depremin psikolojisinden kurtulamadık. Ancak Newrozu da karşılıyoruz. Eski Newroz’lar büyük coşku ile kutlanır, halaylarla, müziklerle geçerdi. Yaşanan deprem nedeni ile halay ve coşku kısmını kaldırdık. Bir yandan yas tutma süreci olarak geçireceğiz. Ancak aynı zamanda yaşanan bu depremde o enkazın altında kalan halkımızı ve devletin halklara karşı politikalarını da gündeme getireceğiz. Seferberlik ruhuyla alanlarda olacağız" diye belirtti.

 

ÇAĞRI

 

Zafere her zamankinden daha yakın olduklarını kaydeden Koç, "Şiarımız her dem Newroz her dem azadî. Başarı HDP’nin, Kürt halkının ve barış isteyen halkların olacak. İktidar ve ortağı MHP’nin geldiği aşama yüzünden halk nefes alamayacak durumda. Newroz’da bütün halkların özgürlüğü için sesimizi yükselterek mesaj vereceğiz. 19 Mart pazar günü saat 13.00'da Gündoğdu Meydanına bütün barış isteyen halklarımızı hükümete karşı ses yükseltmeye çağırıyoruz" diye konuştu.

 

MA / Tolga Güney