RIHA - Cavşak Deresi yatağına, “taşacak” raporuna rağmen yapılan projeler, selde 16 kişinin ölümüne neden oldu. Şehir Plancıları Odası Riha İl Temsilcisi Selim Açar, sorumluların yargılanması gerektiğini belirtti. 

 

Riha’da 14 Mart Salı akşamı başlayan ve 15 Mart Çarşamba günü sele neden olan sağanak yağış nedeniyle 16 yurttaş yaşamını yitirdi. Yaşamını yitirenlerden 5’inin Suriyeli depremzede bir aile oldukları öğrenilirken, ailenin depremde zarar gören evlerinden çıkıp geçici olarak bodrum katta bulunan bir daireye taşındığı öğrenildi. Aile, sele yaşadıkları bu dairede yakalandı. Piazza AVM’nin bodrum katında mahsur kalan bir temizlik personeli de yaşamını yitirirken, diğer yurttaşlar Eyyübiye ilçesine bağlı Mance, Dedeosman, Akabe ve Buhara mahalleleri ile Abide Kavşağı Tüneli’nde sele kapılarak hayatını kaybetti. 

 

BALIKLIGÖL, HASTANE VE AVM SULAR ALTINDA 

 

Sel nedeniyle, kentin turizm ve inanç merkezi olan Balıklıgöl Platosu, Piazza AVM’nin bodrum ve zemin katları ile Eyyübiye Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin yoğun bakımı sel suları altında kaldı. 

 

KAYIPLAR VAR 

 

Şiddetli sağanağın etkili olduğu Hewag (Bozova) ilçesinde Yalıntaş Deresi de taştı. İlçeyi Curnê Reş’e (Hilvan) bağlayan kara yolu su altında kaldı. Seyir halinde olan TIR şoförü Emin Ergün sel sularına kapıldı. Ergül’ü arama çalışmaları sürüyor. 

 

KENTİN İÇİNDEN 3 DERE GEÇİYOR 

 

Depreme “doğal afet” diyen AKP, iktidarı meydana gelen sele de “yarı afet diyerek” sorumluluktan kaçmaya çalışsa da, kentteki bazı projelerin detayları bu selin nasıl göz göre göre geldiğini ortaya koydu. 

 

PROJE AKP TARAFINDAN DEĞİŞTİRİLMİŞ 

 

Abide Kavşağı projesi, Ocak 2009’da AKP’den istifa edip bağımsız aday olarak Belediye Başkanı seçilen Ahmet Eşref Fakıbaba tarafından “dört yapraklı yonca” şeklinde ve trafik ışıksız olarak yapılsa da, maliyetli bulunduğu için AKP’li Urfa eski Milletvekili Faruk Çelik talimatıyla değiştirildi. 

 

CAVŞAK DERESİ ÜSTÜNE GEÇİT 

 

Proje, 20’nci Zıhlı Tugay Komutanlığı yönünden gelen şehrin tam ortasından geçip, şehri ikiye bölerek devam eden ve hala aktif olan Cavsak Deresi’nin yatağına 2012 yılında alt geçit, üst geçit ve kavşak olarak hayata geçirildi. Kavşak ve üstgeçidin açılışı ise 3 ay önce AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yapıldı. 

 

ASKERİYE MAZGALI KAPATTI 

 

Cavsak Dere yatağının bir çıkışı 20’nci Zıhlı Tugay Komutanlığı içinde kalırken, buradaki mazgalın çıkışı “güvenlik” nedeniyle kapatılmış durumda. Mazgalların kapalı olması nedeniyle taşan su, altgeçide doğru akarak sele neden oldu.  

 

IRAP RAPORU: 3 DERE TAŞABİLİR

 

Diğer yandan 2021 İl Afet Risk Azaltma Planı (IRAP) Raporu, ölümlerin göz göre göre geldiğini ortaya koydu. Olası bir afette kentin etkileneceği yerlerin yazıldığı raporda Cavşak, Karakoyun, Akpınar (Akipa) derelerinden bahsediliyor ve sel olacak yerler derecelendiriliyor. Ancak uyarılara ve rapora rağmen alınmayan önlemler nedeniyle yağan yağmurlarda Cavşak, Karakoyun ve Akpınar dereleri taştı. 

 

Şehir Plancıları Odası Riha İl Temsilcisi Mehmet Selim Açar, kenti vuran sele, dikkate alınmayan rapor ve uyarılara ilişkin Mezopotamya Ajansı’na (MA) konuştu. 

 

‘UYARILARIMIZ DİKKATE ALINMADI’ 

 

Açar, 12 yıl önce yapılan Abide Kavşağı projesine ilişkin yapılan uyarıların dikkate alınmadığını hatırlatarak, “Bir Abide Kavşağı projesi vardı, peki bu yanlış yapılan Abide Kavşağı üzerine neden yeni bir üst geçit yapıldı? Şehir Plancıları Odası olarak defalarca uyarı yaptık. Projenin insan hayatına mal olabileceğini söyledik. Uyarılar dikkate alınmadı, maalesef böyle bir sonuç yaşadık. Doğa ile yaşamayı öğrenmediğimiz sürece, doğa intikamını bu şekilde alacak” dedi. 

 

SORUMLULARA İŞARET ETTİ 

 

Taşan Karakoyun Deresi’ne ilişkin konuşan Açar, “Burada yapılaşmayı kim önerdi? İmar planı iznini kim verdi? Meclis’e kim havale etti? Meclis’te kimler el kaldırdı? Bu soruların yanıtları sorumlulara işaret ediyor. Yağan yağışı beton deşarj etmez, deşarj edecek olan yeşil alanlardır. Yeşil alanlara ihtiyaç var. Ancak kentte bu yeşil alanların hepsini kaldırmışlar” ifadelerinde bulundu. 

 

Açar, “Karakoyun Deresi’nin yanına AVM yapılmış, o da yetmemiş etrafı gecekondulaşmış, o da yetmemiş derenin üstüne 7-8 katlı iş merkezleri yapılmış. Bu planlamaya kimler dahil olduysa hepsi yaşanan ölümlerden sorumludur” dedi. 

 

‘KENT SUÇLULARI YASASI’ ÇIKARILSIN 

 

Açar, yapılan yanlış projelerin/müdahalelerin can kayıplarına neden olduğunu ekleyerek, bu müdahalede bulunan yetkililerin cezalandırılmasını istedi. “Kent Suçluları Yasası çıkarılsın” diyen Açar, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bir bina yapıldığında müteahhit, şantiye şefi ve yapı denetimci sorumluluk sahibi. Peki kentlerde insan hayatını etkileyen projelerle ilgi sorumluluk kimde? Bu nokta, karanlıkta kalmamalı. Bu nedenle ‘kent suçluları yasasının’ ülke gündemine gelmesi gerekiyor. Bu tür planlama kararlarını resmi mercilere teklif eden, bunu Meclis’e sunan, Meclis’te onayan herkesin yargılanması gerekiyor.” 

 

Kentte son 30 yılda yenilenen bir altyapı çalışmasının olmadığını ifade eden Açar, Abide Kavşağı’nda meydana gelecek su baskınının 2021 İl Afet Risk Azaltma Planı (IRAP) Raporu’nda yer aldığını hatırlattı. Doğal afetlere karşı önlemlerin alınması gerektiğinin altını çizen Açar, “Doğa olayları her zaman olabilir. Fakat buna karşı özelikle belediyenin, riskli yapı stokunu bir an önce belirlemesi gerekiyor. Dere kenarlarında, tarım arazilerinde yapılan yapıların bir an önce tespit edilip, orta ve ağır hasarlı yapılarla beraber bunların bir an önce dönüşmesine yönelik projeler hazırlanmalıdır” diye belirtti. 

 

MA / Mahmut Altıntaş