İZMİR - Ege bölgesinde bulunan 91 vekilden sadece 12’si kadın olduğuna dikkat çeken Yeşil Sol Parti İzmir Milletvekili adayı Semra Kıratlı, Ege'de kadın rengini açığa çıkartacaklarını ifade etti. 

 

Cumhurbaşkanlığı ve Genel Seçimlerin gerçekleştirileceği 14 Mayıs’a sayılı günler kaldı. Toplumun yarısını oluşturan kadınlar, bir seçim daha aday listelerinde eşit temsiliyet bulamadı. Bunun yanı sıra ne Cumhur İttifakı ne Millet İttifakı kadınların taleplerini karşılayan bir beyanname sunamadı. Eşit temsiliyet ilkesiyle adaylarını belirleyen Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti), fermuar sistemiyle eşit temsiliyeti Meclis’e taşımayı hedefliyor. 

 

Semra Kıratlı

 

KADIN ORANI EN YÜKSEK YEŞİL SOL PARTİ

 

Eşitlik İçin Kadın Platformu'nun (EŞİK) incelediği siyasi partiler aday tablosunda, yeni Meclis’in de eşit temsiliyetten çok uzak olduğu tespitine yer verilerek, bunun açık bir ayrımcılık olduğu belirtildi. EŞİK incelemesi sonuçlarına göre, listelerin üst sıralarında erkeklere yer verilmesi nedeniyle 33 kentten kadının milletvekili seçilemeyecek. Yine inceleme sonucunda listesinin yüzde 43,5'i kadınlardan oluşan Yeşil Sol Parti, en fazla kadın adaya yer veren parti oldu. Seçilebilirlik oranına göre yapılan araştırmada da yine Yeşil Sol Parti öne çıktı. Buna göre seçimler sonrasında Yeşil Sol Parti milletvekillerinin yüzde 41,54'ü kadınlardan oluşacak. 

 

EGE'DE KADIN TEMSİLİYETİ

 

Kadın temsiliyetinin diğer bölgeler gibi düşük olduğu Ege kentlerinde de bu yıl yine kadın adaylara ya çok az yer verildi ya da listesin sonlarında yer aldı. Bölgede bulunan İzmir, Aydın, Muğla, Denizli, Manisa, Uşak, Kütahya, Afyon ve Balıkesir illerinde Millet ve Cumhur ittifakları ile Emek, Özgürlük İttifakı'nın milletvekili aday listelerini markaja aldık. 

 

2018 yılındaki seçimlerle karşılaştırdığımız listelere göre, kadın vekillerin oranının yine düşük kalacağı gözlemleniyor. 

 

*6 milletvekili çıkaran Afyon'da 2018 seçimlerinde tek kadın vekil CHP listelerinden çıkarken, bu seçimlerde AKP ve MHP kentte hiç kadın aday göstermedi. 2023 seçimlerinde ise İYİ Parti'nin 3, Yeşil Sol Parti'nin 2, CHP'nin 1 kadın aday gösterdiği kentte, CHP ve Yeşil Sol Parti listenin ilk sıralarında kadınlar yer aldı. 

 

*8 milletvekili çıkaran Aydın'da MHP'li bir kadın milletvekili bulunurken, bu seçimlerde Yeşil Sol Parti ve CHP 4, İYİ Parti 3, AKP 2, MHP ise 1 kadın aday gösterdi. Yeşil Sol Parti listenin ilk 2 sırasına kadın adaylar yer alırken, MHP'de mevcut milletvekili Deniz Depboylu’yu yeniden ilk sıradan aday gösterdi. Kentte vekil çıkarma potansiyeli bulunan diğer partiler ise listenin sonlarında kadınlara yer verdi. 

 

*9 milletvekili çıkaran Balıkesir'de de 2018 seçimlerinde tek kadın vekil çıktı. Tek kadın vekil çıkaran AKP bu seçimlerde listesinde 2 kadına yer verirken, Yeşil Sol Parti 6, CHP 4, İYİ Parti 2, MHP 1 kadını aday gösterdi. Sadece Yeşil Sol Parti ilk sırada kadın aday gösterdi. 

 

*7 milletvekili ile temsil edilen Denizli'de, CHP ve AKP'li 1'er kadın milletvekili bulunuyor. Yeşil Sol Parti'nin 4, CHP'nin 3, AKP ve İYİ Parti'nin 2, MHP'nin 1 kadın aday gösterdiği kentte, CHP'nin mevcut milletvekili yine listenin ilk sırasında yer aldı. 

 

*28 milletvekili çıkaran İzmir'de ise 4 kadın milletvekili bulunuyor. 2 CHP, 1'er HDP ve AKP'li kadın vekilin bulunduğu kentte, CHP 11, Yeşil Sol Parti 9, İYİ Parti 8, AKP 6, MHP ise 4 kadın aday gösterdi. Sadece Yeşil Sol Parti ve CHP'nin listelerinin ilk sıralarında kadınlara yer verdiği kentte, Yeşil Sol Parti'nin kadın vekil sayısını arttırması bekleniyor. 

 

* 5 milletvekili çıkaran Kütahya'nın mevcut tek kadın milletvekili AKP'den çıktı. Bu seçimlerde Yeşil Sol Parti 3, İYİ Parti 2, CHP, AKP ve MHP 1 kadın aday gösterirken, Yeşil Sol Parti listenin ilk sırasına kadın aday gösterdi. 

 

*10 milletvekili bulunan Manisa'da, 2018 seçimlerinde tek kadın milletvekili AKP listelerinden Meclis’e gitti. 2023 seçimlerinde ise Yeşil Sol Parti 7, CHP 5, İYİ Parti 3, MHP 2, AKP 1 aday gösterirken, 2018 seçimleriyle karşılaştırıldığında hiçbir parti seçilme ihtimali olan yerlerden kadın aday göstermedi. 

 

*7 milletvekili ile temsil edilen Muğla'da da sadece AKP'li bir kadın milletvekili bulunuyor. Bu seçimlerde CHP 3, Yeşil Sol Parti, MHP, CHP 2’şer, AKP ise 1 kadın aday gösterdi. 

 

*3 Kadın milletvekili çıkaran Uşak'ta 2018 yılında hiç kadın milletvekili çıkmadı. Bu yıl Yeşil Sol Parti, AKP ve CHP'nin 1 kadın aday gösterdiği kentte, MHP ve İYİ Parti hiç kadın aday göstermedi. 

 

Buna göre 91 milletvekili ile temsil edilen Ege'nin 9 kentinden sadece 12 kadın milletvekili bulunuyor. 

 

KADIN KURUMLARINDA MÜCADELE ETTİ

 

Yeşil Sol Parti'nin iddialı olduğu Ege'de İzmir 1. Bölge 3'ncü sıra adayı Semra Kıratlı ile siyasette kadın temsiliyeti ve partilerinin Ege'deki hedeflerini konuştuk. 1973 Ankara Koçhisar doğumlu Kıratlı, 1996'da Hacettepe Üniversitesi Felsefe bölümünden mezun oldu. Iğdır, Zonguldak ve Amed’te eğitim emekçisi olan Kıratlı, aynı zamanda 2003 yılında Amed'in tek kadın kurumu olan ve 2016 yılında Olağanüstü Hal (OHAL) kapsamında çıkarılan Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan SELİS Kadın Derneği'nde hem Yürütme Kurulu üyesi olarak uzun yıllar çalışma yürüttü. 

 

Kıratlı, eğitim emekçisi olduğu dönem boyunca Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası’nda (Eğitim Sen) kadın mücadelesi yürüttü. 2011 yılında öğretmenlik mesleğini bırakan Kıratlı, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kadın Müdürlüğü'nde çalıştı, daha sonra Büyükşehir Belediyesi'nde Sosyal Hizmetler Daire Başkanı olarak göreve devam etti. 2016 yılında belediyeye kayyım atanmasıyla birlikte görevinden ihraç edildi. İhraç edildikten sonra Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Hizmetleri Emekçileri Sendika (TÜM BEL-SEN) Merkezi Kadın Sekreteri oldu. Kıratlı, adayı olduğu Yeşil Sol Parti'nin 2022 yılında gerçekleştirdiği kongrede Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyeliğine seçildi.

 

'ERKEKLER GÜÇ KAYBETMEK İSTEMİYOR'

 

Türkiye'de kadın hareketinin uzun yıllardır eril iktidara karşı mücadele ettiğini söyleyen Kıratlı, "Erkekler bir şekilde ülkede siyaseti belirleyen, ülkeyi yöneten pozisyonda oluyor. Ve kadınların bir şekilde buralardan bir geri duruşu veya bırakılışı var. Kadınlar da bu eril anlayışa karşı etkin bir mücadele yürütüyorlar. Maalesef bu kadar yoğunluklu bir mücadele yürütülmesine rağmen 14 Mayıs seçimlerinde de kadın adaylara baktığımızda, yine erkekler tarafından hazırlanan listeler ve kadınların seçilecek yerlerden aday olarak gösterilmediğini görüyoruz. Erkekler iktidarı bırakmak istemiyor. Eril bir zihniyet ile ülke yönetiminde tekrar tekrar söz sahibi olmak istiyor" dedi. 

 

'TOPLUM KADINLARIN YÖNETMESİNİ İSTİYOR'

 

Bu anlayışın bin yıllardır gelen bir gelenek olduğunu dile getiren Kıratlı, "Uzun yıllar boyunca iktidarı ellerinde tutarak tahakkümcü bir zihniyet ile toplumu şekillendirmeye çalıştılar. Tahakküm üzerine kurulan düzen erkeklerin işine geliyor. Erkekler güçlerini kaybetmemek için kadınları görünür kılmak istemiyor. Son yıllarda dünya ve Türkiye kadın hareketlerine baktığımızda, çok güçlendiklerini görüyoruz. Toplum da artık kadınların yönettiği, yer aldığı mekanizmaların kadın bakış açısıyla daha toplumcu, daha katılımcı, daha demokratik olduğunu görüyor. Kadınların da her geçen gün siyasette yer alma isteği artıyor. Bu istek toplumda da bir karşılık buluyor. Kadınlar hangi pozisyonda olursa olsun seçilebilecek noktalarda olduğunda toplum ona doğru bir akış sergiliyor" diye belirtti. 

 

'KADINLAR DEMOKRATİK YAPININ TEMİNATIDIR'

 

HDP'nin eşit temsiliyet politikasının siyasete kazandırdıklarına değinen Kıratlı, "Yerel yönetimler bunun en güzel örneğiydi. Kadınlar hem kentlere ilişkin hem de kendilerine ilişkin kararları alabiliyor. Demokratik toplum ihtiyaçları karşılayabilen bir yerel yönetimler modeli HDP'li belediyeler de başarılı bir şekilde uygulandı. Aynı politikanın Mecliste yer alması için HDP'nin çabası ve katkısı oldu. 2018 seçimlerinde yüzde 40 kadın temsiliyeti ile Mecliste yer aldı. Toplumda yaşanan her soruna karşı kadın bakış açısıyla hem direndiler hem de muhalefetini yaptılar. Bu da toplumda örgütlü bir direnişin önünü açtı. Bu nedenle kadınların katılımı, sistemde yer alması demokratik yapının da teminatı oluyor" şeklinde konuştu. 

 

'EGE'DE SİYASETİ ERKEKLER YAPIYOR'

 

Yeşil Sol Parti'nin de HDP'nin politikasını Meclis’te büyüteceğinin altını çizen Kıratlı, "Parti olarak listelerimizde 33 ilde ilk sırada kadınlar yer alıyor. Yine seçilebilecek en az 54 kadın arkadaşımızı parlamentoya göndermeye hazırlanıyoruz. Ege bölgesi çok önemli bir yerleşim alanı. Burada birçok inanç, etnik köken ve grubun bir arada yaşadığını görüyoruz. Aslında bakıldığında bölgede kadınlar görünür olsa da kentlerde kadın temsiliyetinin, kadınların karar mekanizmalarında yer alışınında geri olma hali var. Sadece Aydın Büyükşehir Belediyesi'nin Başkanı kadın. Bütün kentlerde ki belediye başkanları erkeklerden oluşuyor. Vekil sayısına baktığımızda da bu böyle. Kadınların sosyal yaşamda, emek mücadelesinde bu kadar görünür olduğu bu bölgede az kadın vekil çıkması düşündürücü" diye kaydetti. 

 

'KADIN TEMSİLİYETİ GÜÇLÜ OLACAK'

 

Kıratlı, Yeşil Sol Parti olarak Ege bölgesini önemsediklerini vurgulayarak, şöyle devam etti: "Kadınların bu kadar yoğunluklu olarak yaşamın içinde yer aldığı bölgede karar mekanizmalarında da yer alması gerekiyor. Partimiz bölgenin en büyük illerinde ilk sıralara kadın adayları yerleştirdi. Bu arkadaşlarımız seçilecekler ve parlamentoya gidecekler. Yeşil Sol Parti ile birlikte Ege'de kadının daha görünür olduğu, temsiliyetinin daha güçlü olduğu bir mekanizma hedefliyoruz ve bunu da başaracağız."  

 

'KADININ RENGİ AÇIĞA ÇIKACAK'

 

İzmir'deki seçim çalışmalarına dair gözlemlerini aktaran Kıratlı, "Hakikaten yapılan çalışmaların büyük kısmına kadınlar katılıyor. Kadınlar işin emekçisi olup, temsiliyetin az olmasından rahatsız. Kadın temsiliyetinin partiler üstü bir temsiliyet olduğunu düşünüyorum. Yeşil Sol Parti olarak da her daim kadın mücadelesini önde tutan, Demokratik Cumhuriyetin inşasında kadınların etkin bir rol alacağını bildiğimiz için, kadın adayları önemsiyoruz. Kadınlarda artık son 20 yılda yaşanan kadın cinayetleri, şiddet, kadın yoksulluğu ve karar mekanizmalarında olmamalarından kaynaklı bu rahatsızlıklarını göstererek, Yeşil Sol Parti'ye yöneleceklerini görüyoruz. Ege'de Yeşil Sol Parti ile birlikte kadının rengi açığa çıkacak. Kadınlar kararlarını kendisi alacak" diye konuştu. 

 

MA / Semra Turan - Tolga Güney