Tek gayeleri Kürtçeyi yaşatmak

img

HABER MERKEZİ - Asimilasyon politikalarına karşı Kürtçe çalışmalarını aralıksız bir şekilde sürdüren dernek yöneticileri, ailelere “Çocukları dil için teşvik etmeliyiz” çağrısı yaptı. 

15 Mayıs Kürt Dil Bayramı eylem ve etkinliklerinin startı 8 Mayıs'ta verildi. Kürtçe dersler vererek, kültür ve dil üzerine araştırmalar yapan dil kurumlarının öncülük ettiği eylem ve etkinlikler, "Kürtçeye statü, Kürtçe eğitim" şiarıyla 1 Haziran'a kadar devam edecek. Bir 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı'nı daha asimilasyon politikalarına karşı mücadeleyle karşılayan kurum ve grup, Kürtçenin resmi ve eğitim dil olmasını talep ediyor. 
 
Adana'da Kürtçe sanat çalışmaları yürüten kadın grubu Şitlên Azadî'de yer alan Gülbahar Akman, Kürtlerin de dilin yaşatılması için daha fazla çalışma yürütmesini istedi. Kürtçe ezgilerle büyüdüğünü ifade eden Gülbahar Akman, Kürtçe şarkı söylemenin bir direniş olduğunu kaydetti. Gülbahar Akman, "Sadece Kürtçe şarkı söylediği için halen tutsak olanlar var. Bu nedenle Kürtçe şarkı söylemek direniştir. İlk öğrendiğim Kürtçe şarkı Agirê Jiyan'dan Rehşan şarkısıydı. Şarkının hikayesi çok etkileyiciydi. Yaşamını hiç çekinmeden halkı için sonlandıran Rehşan arkadaş üzerine yazılan bir şarkı. Bu şarkıyı dinlerken özgürlüğün ne kadar zor kazanıldığını hissettim" dedi.
 
 
Gülbahar Akman, Kürtçenin resmi ve eğitim dili olması gerektiğini vurgulayarak,"Şu an yasalarda sadece tek bir dil resmi. Kürtçeyi resmi kurumlarda ve yazışmalarda kullanmak yasak. Devlet görevlileri Kürtçeyi duyunca şaşırıyorlar ve ırkçı yaklaşımlar halen mevcut. Buna karşı aileden başlayarak çocuklarla Kürtçe konuşulması gerekiyor. Çağrımız anne ve babalaradır; bu tarz çalışmaların yayılabilmesi içinde çocuklarını mevcut kurumlara göndermeleri gerekiyor. Sadece dil eğitimi değil, kültürel ve sanatsal eğitimler de veriyoruz. Çocuklar teşvik edilmeli bu çalışmalara" diye konuştu. 
 
KÜRT ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ
 
Kürtçenin durumunu değerlendiren Kürt Araştırmalar Derneği (Komeleya Lêkolînên Kurdî) Eşbaşkanı Heno Ronak, "Milletleri birbirinden ayıran şey dildir. Örneğin birine İngiliz diyebilmek için dilinin İngilizce olması gerekiyor. Bir ulusun kültürü ve farklılığını ortaya koyan şey dildir. Örneğin Cervantes'ten bahsedildiğinde İspanyolcanın en önemli temellerindendir. Neden? Çünkü İspanyolca eserler yazmış. Kürtçeye de baktığımızda Ahmedê Xanî, akla geliyor. Xanî'nin önemi nedir? Yaşadığı çağda baskın olan dil Arapça ve Osmanlıcaydı. Ama o Kürtçe yazdı. Önemi de oradan geliyor. Ulusları birbirinden ayıran ve bu çerçevede belli eden şey dildir. O açıdan dil önemlidir" ifadelerini kullandı. 
 
Kürt dilinin yüzyıldır yasaklandığını vurgulayan Ronak, yüzyıllık süreçte Kürtçenin olumsuz etkilendiğini belirtti. Türkiye'nin Kürtçeye yönelik asimile politikalarının başarılı olmadığının altını çizen Ronak, "Kürdistan coğrafyasının geniş ve engebeli olması asimileye engel oluyordu. 20 yıl öncesine kadar da Kürdistan'da birçok köy engebeli olmasından dolayı gidiş geliş çok olamıyordu. 20 yıldır teknolojinin ön plana çıkmasıyla dilimiz zarar gördü. Telefon, Televizyon ve bilgisayarların toplum tarafından kullanılması toplum üzerinde etki ettiğini görüyoruz. 1806 Babanzade İsyanı'ndan, Osmanlı'da özellikle mirliklerin isyanlarında dilin korunmasına yönelik refleks vardı. Xanî'nin Arapça ve Osmanlıcaya karşı bir tutumu vardı ki eserlerini Kürtçe yazdı. Ondan sonra Hecî Qadir var. Hecî Qadir Kürtçeye statü verilmesi mücadelesini vermiştir. Bu tutumlardan dolayı Kürtçe yenilmedi" diye konuştu. 
 
Kürtçenin gelişmesi ve yaşatılması için günümüze kadar birçok çalışmanın olduğunu dile getiren Ronak, "Kürdistan'daki medreselerde Kürtçe eğitim veriliyordu. Cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra Kürtçe yasaklandı. Ama yine de halk arasında konuşuldu. Onun için Kürtçeyi asimile etmekte başarılı olamadılar. Az çok dilimize zarar verebildiler ancak modern Kürt edebiyatının başlangıcı 1935 olarak kabul ediliyor. Erebê Şemo'dan başlıyor. Kuzey Kürdistan ve diğer parçalarda birçok Kürtçe yayın uzun bir zamandan sonra yayınlanmaya başladı. Sömürgecilik ve Kürt diline saldırılarının başarılı olamaması, Kürt dilinin korunmasındaki tutumdur" şeklinde konuştu. 
 
 
'KÜRTÇENİN STATÜSÜ İÇİN ÇALIŞMALARIMIZ OLACAK'
 
 
Ronak, herkesin Kürtçenin gelişmesi için çalışma yapması gerektiğini dile getirerek, Kürtçeyi gündeme getireceklerini belirtti. Ronak, "Başlangıçta ilkokullardan başlayıp üniversitelere kadar eğitim dili olması için çalışacağız. Bunu nasıl yapacağız? Kürtçenin bir statüye kavuşması için kendi kurumlarımızla çalışma yürüteceğiz. İkincisi bütün örgütlenme, parti ve sivil toplum örgütlenmeleri çalışmalarımızı Kürtçe yapmaktır. Üçüncü olarak da ailemizle, arkadaş çevremizle Kürtçe konuşmaktır. Kürt dilinin geliştirilmesinin sorumluluğu sadece kurumlara bırakılması ağır bir yük olur. Kürtçenin eğitim dili olmasına karşı kanunlar var. Bu kanunların değişmesi gerekiyor ki Kürtçenin önündeki engeller kalksın" diye belirtti. 
 
Kürtçenin çocuklara ulaşması için okulların, akademilerin, kreşlerin, enstitülerin kurulması gerektiğini ifade eden Ronak, şunları dile getirdi: "Bugün içinde bulunduğumuz sosyolojiye bakacak olursak da hem Türkiye'nin batısında yaşayan Kürtlerde hem de Kürdistan'ın köylerine Türkçe girmiştir. Az çok dil üzerinde etkisini göstermiş. Buna karşı dil politikalarını geliştirmeliyiz. Kürtçenin statü sahibi olması ve toplumda konuşulması için kurum ve kuruluşlarımızda çalışmalarımızı Kürtçe yapmalıyız. Elimizden geldiğince Kürt dilini gündemimiz yapmalıyız. Kürtçe statü alıp eğitim dili olursa Kürt dilinin yok olmasından bahsetmeyeceğiz. Siyasi olarak tartışılan şeylerden ayrı olarak her yerde Kürt dilinin bizim en temel hakkımız olduğunu belirtip, statüsüne kavuşması için politika üretip çalışmalıyız."
 
KURDÎGEH
 
 
Wan'da çalışmalar yürüten Komeleya Pêşvebirina Çand û Ziman (KURDÎGEH) yöneticisi Gökhan Işık, Hawar dergisinin Kürtçenin standartlaşmasındaki etkisine işaret ederek, "15 Mayıs Kürt Dil Bayramı, Kürtçenin korunması, kültürel birlik, edebiyat ve sanatın gelişimi, kültürel farkındalıktır. 15 Mayıs sadece dil bayramı değil, aynı zamanda kimliğini ve kültürünü korumak isteyen Kürtler için mücadelenin göstergesidir" dedi. 
 
Devlet eliyle Kürtçeyi ortadan kaldırmak için yürütülen asimilasyon politikasının çok yönlü yürütüldüğünü belirten Işık, "Birkaç örnekle sıralayacak olursak; Kürtçenin eğitim dilinde yasaklanması, basında ve sanata yasaklanması, Kürtçe konuşmaya baskı, coğrafi ve kişisel isimlerin değişmesi, kültürel temsillerin azaltılması, Kürt toplumlarının dağıtılıp göç ettirilmesidir" diye belirtti. 
 
Asimilasyona karşı Celadet Alî Bedirxan, Musa Anter, Cegerxwin ve diğer Kürt yazarların eserleriyle Kürtçeyi koruduğunu vurgulayan Işık, teknolojinin gelişmesiyle internet, televizyon ve platformlar sayesinde yeni bir mücadele ve aydınlanmanın belirdiğini kaydetti. 
 
'BAZI LEHÇELER YOK OLMAK ÜZERE'
 
Bakûr ve Rojhilat'taki baskılar nedeniyle Kürtçenin başta Kirmanckî/Zazakî lehçesi olmak üzere bazı lehçelerinin yok olmayla karşı karşıya kaldığının altını çizen Işık, buna karşı anadil eğitiminin önemini vurguladı. Anaokullarından üniversitelere kadar dilin gelişiminin önünü açmak için resmi olarak Kürtçenin eğitim dili olması gerektiğini söyleyen Işık, şunları dile getirdi: "Bu uygulama, Kürtçenin yeni neslin içinde de daha fazla kullanılmasını sağlayacaktır. Kürtçenin; Kurmanci, Sorani, Zazakî, Gorani gibi lehçelere sahip olması, Latin ve Arap alfabelerini kullandığı için terminolojik anlamda bir bütüne kavuşturulması ve standartlaştırılması önemlidir. Öte yandan toplum içinde Kürtçenin yayılması için de basın ve medya alanında da Kürtçe televizyon, radyo, gazete ve dijital platformların geliştirilmesi gerekiyor. Ayrıca Kürtçe içeriklerin dijitalize edilmesi, hukuksal destek, araştırma ve akademik çalışmalar, uluslararası ilişkiler ve toplumsal zihniyetin Kürtçenin gelişmesi için elzemdir."
 

Diğer başlıklar

24/07/2025
13:36 İzmir ve Manisa'daki yangınlar kontrol altına alındı
13:34 Yargıtay Dedeoğulları Katliam Davası kararını onadı
13:24 Olaş'ın taziyesine kitlesel ziyaret
13:00 DEM Parti Kadın Meclisi: Özgürlüğü inşa etme sorumluluğunu üstlendik
12:32 Avrupalı gençler Abdullah Öcalan ile görüşmek için başvuruda bulundu
12:19 Munzur Festivali başladı
12:15 İşçi servisi kaza yaptı: 7 yaralı
11:58 10 kişinin hayatını kaybettiği yangın devam ediyor
11:52 88 Nobel ödüllü isimden Abdullah Öcalan’ın çağrısına destek mektubu
11:50 Cemil Bayık: Af değil, özgür ve demokratik yasalar istiyoruz
11:49 Rusya'da 49 kişiyi taşıyan uçağın enkazı bulundu
11:48 'Çöktürme Planı direnişle başarısız oldu'
11:28 Finansal güven temmuzda geriledi
11:23 Berivan Bahçeci: Mahallede, sokakta, evde barışı büyüteceğiz
11:19 Çocuk Köy Şenlikleri’nde çocuklar doyasıya eğlendi
11:08 Akdeniz Belediyesi kayyımı esnafları yerlerinden etti
10:48 Gazeteci meslek örgütleri: Sansür devam ediyor
10:18 Askerler kestikleri ağaçları traktörlerle taşıyor
10:08 Emine Ocak Galatasaray Meydanı’ndan uğurlandı
09:31 Ege'de orman yangınları: Karayolları kapandı
09:29 Cizre Devlet Hastanesi hakkında inceleme başlatıldı, müfettiş görevlendirildi
09:21 Telegram'da dijital torbacılık: 81 ile kuryeli teslimat
09:18 Şirnex’te su akmıyor, belediye reklam peşinde
09:16 Mexmûrlular: Onurlu bir şekilde topraklarımıza dönmek istiyoruz
09:16 Ekolojist Açıkgöz: Şirketlerin önü açıldı, maden ihracatı artacak
09:14 Abdülhamit yok ama sansürü yaşıyor!
09:13 Şap hastalığında tedbirsizliğin faturası besicilere kesildi
09:06 Miks’te yayla yolları yapılmıyor
09:05 Colemêrg Baro Başkanı: Özgürlük yasaları bir an evvel hayata geçirilmeli
09:04 Barış Anneleri Meclisi: Barış tek taraflı olmaz
09:03 Bazîd ile Mêrdîn’de ‘Süreç’ ve ‘Birlik’ konferansları
09:02 Hak ve hukuk örgütleri umut hakkı için AK Bakanlar Komitesi’ne bildirimde bulundu
09:00 24 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
00:09 Yangında hayatını kaybedenlerin isimleri belli oldu
00:06 Siweyda'da ateşkes bir kez daha ihlal edildi
23/07/2025
23:56 Rusya ve Ukrayna arasında esir takası yapıldı
23:17 Eskişehir'deki yangınlar hakkında soruşturma başlatıldı
23:05 Beyoğlu'nda bir binada patlama
22:52 SOHR: Siweyda’da bin 339 kişi yaşamını yitirdi
22:36 Halk buluşmaları sürüyor: Kürtler birlik olmalı
21:33 Bakırhan: Bu yolu barışla taçlandıracağız
21:14 Eskişehir'de 5 işçi ve 5 AKUT çalışanı yangında hayatını kaybetti
20:48 Heyva Sor a Kurd'dan Siweyda halkı için yardım kampanyası
20:44 Humus’ta şiddetli patlama
20:37 WHO: Gazze halkı kitlesel açlıkla karşı karşıya
20:29 Erdoğan: Hiçbir tuzak Türkiye'yi girdiği tarihi yoldan döndüremeyecek
19:46 Trump: Japonya'nın gümrük vergisi yüzde 15'e düşürüldü
19:23 Şirnex Baro Başkanı’nın durumu iyiye gidiyor
19:19 İzmir ve Manisa'da orman yangınları
19:17 Demokratik Birlik İnisiyatifi'nden Riha'da halk paneli
18:43 Koma Amed 30 yılın ardından Amed'de konser düzenleyecek
18:30 Ağır yaralı Kürt Kolber hayatını kaybetti
18:22 Rusya-Ukrayna arasındaki müzakerelerin 3. turu başladı
18:15 Tunç: Çocuk yargılamalarıyla ilgili yeni paketi Meclis'e sunacağız
17:59 Safranbolu’da orman yangını: Köy tahliye edildi
17:34 Ege Denizi açıklarında deprem
17:29 Akkuyu işçilerine TOMA'lı saldırı
16:57 Şırnak Valiliği’nden trajikomik bir yasaklama kararı
16:39 Avrupalı gençler Abdullah Öcalan ile görüşmek için başvuruda bulunacak
16:38 Çocuklardan maden yasasına karşı eylem: Geleceğimizi savunuyoruz
16:27 DEM Parti ve DBP aşiret kavgalarını sonlandırmak için hareket geçti
16:26 Özelleştirilen santralin parası şirkete geri ödendi
16:06 DEM Parti PM: Her ilde 'Barış ve Demokrasi Platformları' oluşturalım
15:41 Adana'da 'Kadın Kurtuluş İdeolojisi' atölyesi düzenlendi
15:12 Bahoz Zerdeşt’in taziyesine kitlesel ziyaret
15:10 Festival Komitesi'nden 'Kirmançkînin dışlandığı' iddiasına yalanlama
14:56 Siweyda’da bin 311 kişi hayatını kaybetti
14:40 Gabar’da orman kıyımı sürüyor
14:26 Toplu iş sözleşmesinde ortak mücadele çağrısı
13:17 Vesek ve Ertene'nin taziyesine kitlesel ziyaret
13:02 Emine Ocak Galatasaray Meydanı'ndan uğurlanacak
12:49 Elektrik akımına kapılan işçi yaşamını yitirdi
11:47 DEM Parti: Emine Ocak’ın mirası adalet mücadelemizde yaşayacak
11:31 Aydın'da zeytinlik alanda yangın
10:58 Adalet mücadelesinde ısrar ve inadın adı: Emine Ocak
10:30 Cemil Bayık Lozan'ı hatırlattı: Kürdü inkar ve imhadan varlığa geldiler
10:10 Cizîr’de tıbbi malzemenin çalınmasının üstü kapatılmak isteniyor
09:23 Rize'de gözaltına alınan gazeteciler serbest
09:22 Urla'daki orman yangını sürüyor
09:17 Abdullah Öcalan: Toplumsal Lozan ile hem Kürtler hem Türkler kazanacak
09:15 Casenê’deki törende yeğenini gördü
09:14 Mêrdîn’in tarihi mirası sermayenin 'ekoturizm' villalarıyla talan ediliyor
09:12 Sarım Havzası’nda HES tehdidi: Yeniden keşif yapılacak
09:12 27 yıl süren 'zulme' direndi
09:10 Bin 500 halk toplantısı: Binlerce kişi ile ‘süreç’ tartışıldı
09:09 Jülide Kural: Hayatımdaki en anlamlı gündü
09:08 Musa Anter Gazetecilik Ödülleri başvuruları sürüyor
09:06 Hastane taciz failinin sadece görev yerini değiştirdi
09:05 Yanlış uygulamalar su krizini büyütüyor
09:03 DEM Partili Dilbahar: Kürtçenin özgürlüğü kırmızı çizgidir
09:02 Qaxizman’da kuru kayısı dönemi başladı
09:01 KESK, TİS sürecinde bakanlık önünde 'alternatif masa' kuracak
09:00 23 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
07:53 Emine Ocak yaşamını yitirdi
22/07/2025
23:39 Petrol anlaşması sona eriyor: Türkiye’ye 1 milyar dolarlık ceza
23:02 Gazeteciler Siweyda'daki katliamı kınadı
22:53 İzmir'de orman yangını
22:21 DEM Parti'den Destici'ye yanıt: Milyonların iradesiyiz, asla geri adım atmayacağız
21:45 Birçok kentte halk buluşması: Öcalan süreci halkla ilerletmek istiyor
21:30 Hêlîn Ümit: Barış ve Demokratik Toplum Grubu demokratik siyasete hazırlanıyor
20:53 Alt komisyon, Meclis kararlarına rağmen Bolu Cezaevi'ni ziyaret etmiyor
20:40 Şirnex Baro Başkanı kalp krizi geçirdi
20:29 ABD, İsrail-Suriye görüşmesine aracılık edecek
19:25 Memleket Partisi resmen kapandı
18:52 Bolu’daki tutsaklar için hasthag kampanyası
18:46 Şirnex’te 55 STÖ’den barış sürecine destek: Bu tren kaçmamalı
18:00 İl eğitim müdürünün haberini yapan gazeteciler gözaltına alındı
17:53 Askerlerin köpekleri koyun sürüsüne saldırdı
17:30 İzmir Büyükşehir Belediyesi soruşturmasında 30 tahliye
17:25 CHP: Komisyona katkı koymak isteriz, ancak sürecin şeffaf yürütülmesi önemli
16:56 Çocuklara işkence yapan fail serbest bırakıldı
15:56 Af Örgütü'nden Evin Cezaevi raporu
15:48 PSAKD'den Bahçeli'ye tepki: Temsil pazarlığı değil, eşit yurttaşlık istiyoruz
15:44 Werîşe Muradî: Öz yönetim insan onuruyla özgürlüğü birleştirebilecek tek yoldur
15:27 Eyleme saldıran kişi hakkında suç duyurusu
14:57 İnsan hakları ve hukuk örgütlerinden Fatma Tokmak için çağrı
14:31 İran'da 1 ayda 71 kişi idam edildi
13:47 Süveyda’da ateşkes ihlal edildi
13:42 Irak’tan maaşları gönderme kararı
13:16 'Alevi ve Dürzi kadınların sesi olacağız’
13:05 Beyoğlu'nda zincirleme kaza: 5 yaralı
12:50 Eskişehir’in 2 mahallesinde orman yangını
12:39 CHP'nin HSK üye seçimi itirazı reddedildi
12:13 Genç kadın şüpheli şekilde yaşamını yitirdi
12:07 Sûr'da 'süreç' buluşması: Kürtlerin birliği yeni yüzyılı şekillendirecek
11:50 Tutukluya 'telefon görüşmesi' cezasında ihlal kararı
11:34 Bazîd'de 'Kürt Ulusal Birliğinin Önemi' konferansı düzenlenecek
11:06 Federe Kürdistan Bölgesi petrol dışı gelirlerini Bağdat’a teslim etti
10:45 Bakırhan: Komisyon Türkiye barış modelini yaratabilir
10:08 Trump'tan nükleer açıklaması: Gerekirse yine yaparız
10:03 Toplu mezarların olduğu Newala Qesaba’daki 'rant planı' yargıya taşındı
09:58 Tarihi töreni katledilen gazetecinin fotoğrafıyla takip etti
09:14 Alevi kadınlar: Hakikatin özü anadır, bu ruh yeniden canlanacak
09:13 'Çözüm sürecini' bitiren olay: 10 yıl daha kaybetme lüksümüz yok
09:09 Töreni izleyen DAD Eşbaşkanı: Yakmak, yeni varoluşlara yol açmaktır
09:07 Riha Barosu barış ve çözüme katkı için kolları sıvadı
09:06 Av. Atmaca: Anayasal değişiklik Kürt sorunu için hayati önemde
09:04 Ali Bayramoğlu: Silah bırakanlar için yasal garanti gerekiyor
09:03 Sündüz Yaylası’ndaki bêrîvanlar da krizden dertli
09:02 Halk buluşmaları: AKP, MHP ve CHP de tabanına anlatmalı
09:01 Çocuklar yaz tatilinde Kürtçe öğreniyor
09:00 22 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:26 Bilecik'teki yangında 95 hayvan öldü
21/07/2025
23:58 Pîrsûs anmasında gözaltına alınanlar serbest
23:42 Haciz sırasında avukata silahlı saldırı
22:59 Yumaklı'dan yangın açıklaması: Önümüzdeki 12 saat kritik
21:55 Husiler, İsrail'de 5 hedefe saldırı düzenlediklerini açıkladı
21:31 Avrupa Konseyi’ne ‘umut hakkı’ için uluslararası hukuki bildirim
21:18 Ukrayna-Rusya arasındaki 3. müzakere turu 23 Temmuz'da
21:08 Birçok kentte halk toplantıları