Dolar ve Euro'daki günlük yükseliş durdurulamıyor. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın "Kur benim için hiç önemli değil, hiç oraya bakmıyorum” sözlerinin aksine kur yükselişi yurttaşları her geçen gün daha da açlık ve yoksulluğa mahkum ediyor. Enflasyon, işsizlik, düşük ücret yanı sıra elektirik, gaz ve su zamları dar gelirlileri zorluyor. Krizden payına düşeni alan Diyarbakırlı esnaflar, iş yapamadıklarını, dükkânlarına gelen elektrik ve su faturalarını dahi ödeyemeyecek durumda olduklarını söylüyor. Gittikçe dibe vurduklarını aktaran esnaflar, bu şartlar karşısında ayakta kalamayacaklarını dile getirdi. 

 

‘GİTTİKÇE DİBE VURUYORUZ’

 

Bağlar’da döner dükkanı işleten Zait Yalçıner (55), yaşam şartlarının eski yıllara oranla daha da zorlaştığını belirtti. Özellikle de salgın sonrası işlerindeki durgunluğa işaret eden Yalçıner, elektrik ve su faturalarını ödeyemeyecek durumda olduklarını belirterek, "Salgından bu yana toplam 60 bin TL borcum oldu. Şimdi ne tavuk parasını, ne tüp parasını ne de ekmek parasını verebiliyoruz. Çalışıyoruz ama sadece bunları karşılamaya gücümüz yetiyor, o da çok zorlukla. Her gün dibe vuruyoruz.  Artık eve dahi bakamıyoruz" dedi. 

Faturaların da yüksek geldiğini vurgulayan Yalçıner, 2 yıl önce 150 -200 TL civarı gelen elektrik faturalarının şimdi 3 kat artarak 600 TL civarında geldiğini söyledi. Dükkanın faturalarını ödeyemediği için hepsinin cezalı hale geldiğinin altını çize Yalçıner, böyle devam etmesi durumunda dükkanı kapatacağını ifade etti. 

 

HER ŞEY PAHALILAŞTI

 

Aldıkları ürünlerin çok fazla pahalılaştığını belirten 20 yıldır pastane işleten Özcan Gül, “Geçen yıl burada gördüğünüz yağı, 135’ten alıyordum, şu an 205 lira olmuş. Ancak tatlıyı geçen yılki fiyatına satıyorum. Dolar 8’i bulmuş. Altın aynı şekilde arttı. Faturalara 3-4 kat zam geldi. Geçen sene elektrik 90 ila 100 TL'ydi, şimdi 200 ila 210 arası geliyor. Doğalgazda aynı şekilde. Elektriğe sürekli zam geliyor. Suya yine bu yıl zam geldi. Geçen yıl 70 TL gelen su faturası, şimdi 100 TL geliyor. Şu an burada dört kişi çalışıyoruz. Aynı şekilde herkes eve ekmek götürüyor. Çabalamaya çalışıyoruz. Elektrik su doğalgaza faturaları, yağ, şeker, un vb. gıda maddelerine gelen zamların yükselmesiyle zorlanıyoruz. Özellikle bu yıl pandemiden dolayı işlerde çok düşüş var. Ben tek değil bütün esnaflar bu şekilde” dedi. 

 

'FİYAT VEREMİYORUZ'

 

Ürünlerin pahalılaşmasından dolayı müşterilere fiyat vermekten çekindiklerini ve dükkân giderlerini karşılayamadıklarını söyleyen Market işleten Uğur Genç de, dükkanı kapatacak aşamaya geldiklerini belirtti. Elektrik faturalarından dert yanan Genç,  “Elektrik İlk dükkânı açtığımızda 600 ila 700 arası geliyordu. Zamlardan sonra şu an 1800 ila 1850 TL dolayında geliyor. Dükkân sahibi ‘elektrik faturaları öde, ödemezsen çık’ diyor. Kira önemli değil diyor, elektrik ve su faturaları önemlidir diyor. 3 aylık faturalar birikmiş,  toplam 4 bin 500 TL borcum var. İnsanlar perişan. Elektik zamlarından dolayı dükkânı kapatacak durumdayız. Müşteriye fiyat vermekten utanıyorum. Ürünlerde artış oldu. Geçen yıl 8 TL’ye sattığımız gofretlerin şu an gelişi 12 TL. Halep çayı 53 TL’ye alıyorduk, şu an 83 TL bize gelişi. Çikolatayı 18 TL satıyorduk, şimdi 27 liraya çıktı” şeklinde konuştu.

 

IŞIKLARI AÇAMIYOR

 

Esnaflardan Ayet Teyfur da, yaşanan krizden kaynaklı ayakta durmakta zorluk çektiklerini ifade ederek, dükkânına gelen faturalardan da şu şekilde bahsetti: “Esnaf olarak şu an durumumuz pek iç açıcı değil, kritik. Neden? Zamlardan dolayı. Ayakta durmakta güçlük çekiyoruz. Gördüğün gibi bir tane ayran dolabı, bir tane de dışarıda olmak üzere iki tane dolap var. 515 TL elektrik faturası gelmiş. Korkudan ışıkları açamıyorum. Bu faturaların altından kalkmak gerçekten de çok zor. Şu an dediğim gibi siftah yapmadım. Her şey cepten gidiyor. Su faturası 150-200 TL arası geliyor. Korkudan faturayı aileme gösteremedim. Söylesem kriz geçirirler!  Cepten yememeye çalışıyoruz, cebede bir şey girmiyor. Ne açız ne tokuz” diye belirtti.

 

2 İŞÇİYİ İŞTEN ÇIKARDI

 

Motor tamircisi Abdulkadir Almas da yedek parça ücretlerinin dolar kurundaki artıştan dolayı çok yükseldiğini söyledi. İş yerinde krizden kaynaklı iki işçinin işine son vermek zorunda kaldığını dile getiren Almas, “Çok kötü etkiliyor ekonomik kriz bizi. 10 TL’lik parça 30 TL olmuş. Alım gücü yok,  müşteriler zor durumda. Tamire kimse gelmiyor. İki tane işçi çıkardık. Süreç böyle devam ederse kapacağız. Devir öyle olmuş ki, tek başımıza mücadele etmek zorunda kalıyoruz. Her şey meydanda. Geçen yıl elektrik 80 TL geliyordu, şimdi 200 TL geliyor. Su da hemen hemen aynı.  Zorlukla güçlükle, eve mi bakacaksın, kira mı vereceksin,  faturaları mı ödeyeceksin? Yetiştiremiyoruz” dedi.

 

MA / Ergin Çağlar - Cahit Özbek