ENQERE - Hevseroka Giştî ya HDP'ê Pervîn Bûldan, di Konferansa Meclisa Jinan a partiya xwe de axivî û ev bang "sekneke demokratîk a wêrek nîşan bide" li muxalefetê kirin û ji bo çareseriya pirsgirêkên welat Xeta Sêyemîn nîşan da. 

 

4'emîn Konferansa Jinan a Partiya Demokratîk a Gelan (HDP) bi dirûşma “Em di azadiyê de bi israr in, di têkoşînê de bi biryar in" li Salona Odeya Endezyarên Înşaatê (ÎMO) a Enqerê dest pê kir. Konferansa jinan dê du rojan bidome. Hevseroka Giştî ya HDP'ê Pervîn Buldan, Berdevka Meclîsa Jinan a HDP'ê Ayşe Acar Başaran, endamên Meclîsa Partiyê û endamên Lîjneya Rêveberiya Navendî, parlamenter, hevserokên bajaran, endamên Lîjneya Rêveberiya Herêmî ya Demokratîk, Hevberdevka Kongreya Demokratîk a Gelan (HDK) Esengul Demîr, Hevseroka Giştî ya Partiya Herêmên Demokratîk (DBP) Salîha Aydenîz, Hevseroka Giştî ya Partiya Sosyalîst a Bindestan (ESP) Ozlem Gumuştaş, Berdevka Platforma Piştevaniya Sosyalîst (SODAP) Sevtap Akdag Karahali, Hevberdevka Partiya Yeşil Sol Ayşe Erdem, Seroka Giştî ya Partiya Şoreşger Elîf Torun Oneren, Hevseroka Giştî ya Partiya Jinûve Avakirinê ya Sosyalîst (SYKP) Canan Yuce, aktîvîstên Tevgera Jinên Azad (TJA) û Dayikên Aştiyê tevlî konferansê bûn. 

 

Wêneyên siyasetmedara kurd Aysel Tûglûk li salona konferansê hat daliqandin. Pankartên wekî "Em di azadiyê de bi israr in", "Hevserokatî xeta me ya mor e", "Ji xizaniya jinan re na" û "Em dev jî Peymana Stenbolê bernadin" hatin daliqandin. Her wiha bi 18 zimanan pankarta “Jin jiyan Azadî ” li salonê hat daliqandin. 

 

Konferansa ku bi govend gerandinê û piştî avakirina dîvanê, bi rêzgirtin û nîşandana sînevîzyonê dest pê kir. Axaftina ewilî ji hêla Hevseroka Giştî ya HDP'ê Pervîn Bûldan ve hat kirin. 

 

Bûldan, di konferansê de wiha axivî: 

 

"Ez ji vir hezkirin û hurmeta xwe ya herî xurt ji hemû rêhevalên me yên jin ên li zindan û sirgûnê re dişînim, ku gavên destpêkê yên vê meşê avêtin û têkoşîna jinê xurtir kir û gihand îro û ez wan hembêz dikim. Ez hemû jinên ku di vê têkoşînê de bêhnek nû didin jiyana xwe ji dest dane bi rêzdarî bi bîr tînim. Ez careke din hezkiriyên xwe Aysel Dogan a têkoşer a ku hefteya borî xatir ji me xwest, bi rêzdarî û hezkirin bibîr tînim. Aysel Dogan di bin tu şert û mercan de li hemberî zilmê serî netewandiye. Jiyana wê her tim berxwedan û têkoşîn bû. Wê ji me jinan re mîraseke xurt a têkoşîneke xurt hişt. Wê nedît, lê ez careke din soz didim Aysel Dogan a ku jiyana xwe feda kir, teqez em ê wê aştiya mezin û bi rûmet pêk bînin.

 

FEQÎRÎ HER DIÇE KÛR DIBE 

 

Feqîrî û birçîbûn her ku diçe kûrtir dibe. Pergala mêr, bi pergala mafya, gendelî, talan û talankirinê û rejîmên zilm, zordestî û dîktatorî yên ku hiqûq û demokrasî bi tevahî ji holê rakirine, qeyranên wan her ku diçe kûrtir dibin. Welatek heye ku dema li desthilatdariyê dimînin her roj, her saet jî xizantir dibe. Lê desthilatdarî hej jî behsa mezinbûna xwe ya aboriyê dike.

 

JIN WEKE KEDA ERZAN TÊN DÎTIN

 

Her diçe butçe qels dibe, deyn zede dibe û enflasyonê ji sedî 157e bilind bûye.  Li gorî vê yekê, tevî zêdebûna dewlemendiya piştgirekî teng, xizanî û birçîbûna gel roj bi roj berfireh û kûr bûye. Sermaye û hevpariya zilamên AKP-MHP'ê jin û civakê weke qada îstîsmarê dibîne. Di aboriyê de û her wiha di her qadê de newekheviya zayendî kûr kirin. Ji îro pê ve ji her du jinan yek bêkar e. Li aliyê din jinên kedkar weke keda erzan û keda bê ewle di nava aboriyê de cih digirin. Di aliyê aborî de xizaniya mutleq li ser jinan tê ferzkirin. Para jinan ne mezinbûna aboriyê ye, polîtîkaya xerckirina aborî û girêdaye hiştina jinan e.

 

JI DEREWÊN WE PÊ VE TU TIŞT NEMAYE 

 

Lê em jin jî li dijî vê îstîsmara mêran a pir polîtîk dibêjin; Em ê tu carî destûrê nedin ku hûn keda me îstismar bikin an jî jiyan û pêşeroja me bi dest bixin. Weke xwediyên eslî yên vî welatî em ê têbikoşin heta ku em mafê xwe bi dest bixin. Her roj buhayan tiştan zêde dibin, dolar zêde dibe û TL kêm dibe, dema ku tiştek ji firotinê namîne de mal û milk û welatîbûnê difiroşin biyaniyan. Ev rastiyeke ku hikûmeteke ku bi dahata ji vir ve girêdayî ye, dibêje ku em di warê aborî de mezin dibin, nîşaneya eşkere ye ku ji derewan pê ve tiştek nemaye. Lê ev derew dê tenê bi gotina wan re bimîne. Lê kes guh nade van derewan. Agirê li sûkê, kîsikê û mitbaxê ewqas mezin e dê van derewan bişewitîne. 

 

POLÎTÎKAYÊN BÊCEZAHIŞTINÊ DIDOMIN 

 

Dîsa em dizanin û dibînin ku hewl didin mirovan vê tabloya tarî ji bîr bikin, ku tê de her roj herî kêm sê jin tên qetilkirin û mirina jinan a bi guman di tundiya li ser jinan de zêde dibe. Her roj şîdeta mêr a li ser jinê zêde dibe, polîtîkayên bêcezakirinê û êrişên vê hêza mêr a yekparêz a li dijî jinê, hewl dide tabloya heyî biparêze. Heta sûcên li dijî jinan tên teşwîqkirin. Hikûmet dudilî nake ku weke kiryarê van sûcan tevbigere. Bi vê armancê Peymana Stenbolê hat betalkirin.

 

TÊKOŞÎNA JINAN HEDEF TÊ GIRTIN 

 

Mafên qanûnî yên ku jinan bi têkoşîna xwe bi dest xistine bi vê armancê ji aliyê hikûmetê ve hatin nîqaşkirin. Prensîba me ya hevserokatiyê û temsîliyeta wekhev tê xwestin ku sûc bê dîtin. Ji ber vê sedemê şaredariya me ya jinan hedef hat girtin, deriyên hemû saziyên me yên jinan hatin kilîtkirin. Di şexsê HDP'ê de hemû siyaset û têkoşîna jinê bi awayekî eşkere hedef tê girtin. Di dema ku kiryarên mêr bi polîtîkaya bêcezakirinê tên parastin, êrişên organîze yên li dijî jinên kurd dewam dikin. Her roj yekî nû derdikeve holê.

 

JINÊN KURD BI ZANEBÛN HEDEF TÊN GIRTIN 

 

Tenê di hefteya derbasbûyî de 2 sûcên din jî li sûcên ku bi taybet li dijî jinên kurd hatine kirin zêde bûn. Li Xarpêtê cerdevanekî jineke ku bi salan îstîsmar kiribû qetil kir, Serokê Komeleyên Tevgerên taybet ên Şirnexê jî li Silopiyayê jî bi awayekî hovane jina ku bi salan îstismar kiriye qetil kir. Helbet em dizanin ku ev sûc û sûcên ku bi heman destan li dijî jinên kurd tên kirin ne tesadufî ye, belkî siyaseteke rêxistinkirî û hişmend e. Em vê siyaseta qirêj red dikin. Em ê her sûcê ku li dijî jinê tê kirin li ber hiqûqê bişopînin û tu carî bêceza nemînin.

 

EM Ê HETA DAWIYÊ TÊBIKOŞIN 

 

Em ê çavê xwe ji gefa kuştinê ya vekirî ya ku polîs li Berdevka Meclîsa Jinê ya me Ayşe Acar Başaran xwar, negirin. Li hemberî zextên li ser Aynur Dogan a ku konsera wê ji ber bi kurdî stranan dibêje hat qedexekirin û li dijî hunera kurdî, em ê tu carî bêdeng nemînin. Em ê rê nedin zext û hewldanên girtinê yên li ser rêxistinên jinan. Em ê bibin deng û parêzvanê jinên ku li girtîgehan rastî her cure binpêkirinên mafan û îşkenceyê tên. Ger desthilatdariya yekkesî a ku bi salan bi mantiqa 'Me kir û bû' tevdigere, wekî Peymana Stenbolê bibêje 'Min kir, qediya' em ê nehêlin. Em ê heta dawiyê hemû mafên jinan hembêz bikin û heta bigihijin hemû mafên xwe em ê têkoşîna xwe bidomînin.

 

BÊDENGÎ SÛC E 

 

Di dawiyê de ez dixwazim bibêjim ku me weke jin tu carî cezayê girtîgehê yê ji bo Birêz Canan Kaftancioglû hatiye dayîn qebûl nekirine û weke êrişeke li dijî siyaseta jinê dibînin.  Lê ez dixwazim tekez bikim ku; ev bêhiqûqî yek ji hêlên dawî yên êrişên li dijî siyaseta jinê ye. Divê her kes baş bizane ku her sûc, her êrişek, her bêhiqûqiya ku ji aliyê beşên mezin ên civakê ve tê bêdengkirin û dema bêdengî bidome dê sûcên ku tên kirin jî berdewam bike.

 

MUXALEFETA NE ZELAL E 

 

Bi awayekî neqanûnî pêk anîn; Heke li hemberî darbeyên li hemberî siyasetmedarên jin û jinên kurd, operasyonên bi hinceta KCK’ê, darbeya 4’ê Mijdarê û darbeya qeyûmê helwestek hevpar ji aliyê hemû mûxalîf ve bihata girtin, îro nedihata vê qonaxê. Dema ku girtîgeh bi hevserok, wekîl û siyasetmedarên me yên hatin girtin û ji wezîfeyê hatin girtin, heke muxalefeteke zelal bi me re bihata, ev wêneyê bêhiqûqiyê îro dernediket holê.

 

SERMAYEDARAÊN QEDAYÎFÊ ŞAREDARIYÊN ME XESTP KIRINE 

 

Ger îro li bajarên me qeyûmên ku ji aliyê AKP’ê ve hatine tayînkirin, ji aliyê gel ve nehatine hilbijartin, li şaredariyên bajarên me rûnên; ew ê bibe hêza emanetên dagîrker, ne gel. Zîhniyeta ku ji vîna kurdan re qeyûm tayîn dike û îradeya jinê jî wê ji bo îradeya welat qeyûm tayîn bike. Şaredariyên bajarên me niha ji hêla sermayedarên kadayifê, sermayedarên Şatafatê û dizan ve hatiye xespkirin. 

 

Ji ber van sedeman ez bang li hemû pêkhateyên muxalefetê û hemû hêzên demokratîk dikim ku bi tecrûbe jî hatiye îspatkirin ku, helwesta demokratîk a wêrek berpirsyarî û erka hemû muxalefetê ye ku bê tirs û cesaret parastina pêdiviyên vê helwestê bike.

 

EM Ê BI HEV RE BI SER KEVIN 

 

Sedsala ku me li pey xwe hişt, bi yekperestî, zayendperestî û cudakariyê re derbas bû. Berdêlên sedsala borî yên bi polîtîkayên red û înkarê ji bo vî welatî gelekî giran bûye. Hilweşîna ku em niha tê de ne, encama sedsalek e ku bi xeletiyan derbas bûye. Mafê tu kesî nîne ku bi heman xeletiyan vî welatî û gelên me sedsaleke din bide winda kirin. Em ê bi hev re bi ser bikevin an jî bi hev re winda bikin. Ji bo serketinê bi têkoşîn û berxwedana xwe em ê têkoşîna xwe bidomînin.

 

JI BO TÊKOŞÎNEKE HEVPAR DICIVIN 

 

Em jin dibêjin; bila jin bi ser kevin, bila gel bi ser kevin, bila ev welat bi ser keve, ne zilamên diz. Weke jin ji hemû qadan tên cem hev, em bi girîngiya têkoşîna hevpar dizanin. Bi vê hişmendiyê, li gel cudahiyên me; ji bo wekhevî, ji bo edalet, ji bo demokrasiyê dem hatiye ku di nava têkoşîneke hevpar de bicivin. Weke jin em di têkoşîna kedê de, têkoşîna ekolojiyê, têkoşîna wekhevî û edaletê de bûne pêşeng. Di 25’ê Mijdarê, 8’ê Adarê, Newrozê û 1’ê Gulanê de me bi coşeke herî mezin qad tijî kir. Me vîna xwe, biryardariya xwe nîşan da. Ji niha û pê ve jî divê em hemû aliyên muxalefetê bi hev re û bi cesaret ji bo demokrasî, wekhevî û edaletê, di nava tifaqa demokrasiyê de bînin cem hev, divê em bi hev re bi ser kevin, divê em bi hev re bi ser kevin. 

 

BÊYÎ JINAN SIYASETA DEMOKRATÎK NE PÊKAN E 

 

Divê baş bizanibin ku bêyî jinan siyaseta demokratîk ne pêkan e. Ji bo siyaseta demokratîk, divê temsîliyeta wekhev, beşdariya wekhev û mafê gotina wekhev hebe. Ji bo siyaseteke adil û wekhev ev tişt hewce dike. Ji ber vê yekê Partiya Demokratîk a Gelan ji jinan re pêşengî kirin. Di vî warî de em bi ser ketin û her wiha em bi biryar in ku ji bo armancên xwe yên pêşerojê jî bi ser bikevin. Gelek astengî li pêşiya me hene, haya me ji vê heye. Lê ev astengî ne astengên me ne û em wan astengiyan nas nakin. Em jin dê wan astengiyan ji holê rakin. 

 

KONFERANSÊN BAJARAN 

 

Em qada siyaseta demokratîk berfireh dikin, bi armanca tevlîbûna hemû beşan û heta kesên ku axaftina wan tê astengkirin, mafên wan tên desteserkirin, em bi sazûmana xwe ya rêxistinî derfetan ji bo vê yekê didin. Ji bo vê me armanc kir ku beriya kongreya xwe ya mezin a 3’yê tîrmehê li dar bixin, di konferansên rêxistinî yên ku me li 7 herêman li dar xistibûn, bi nîqaşên xwe yên hundirîn têkoşîna xwe xurtir bikin. Beriya her konferansan me konferansên xwe yên xweser ên jinan li dar xist. Tevî hemû astengiyên hevkariya AKP-MHP’ê jî konferansên me gelek xurt û bi bandor bûn. Konferansên me ji bo xeta me ya nû ya têkoşînê bûne rêber. Me nîqaşên xwe li ser rêbazên têkoşînê yên bi bandortir û bilindkirina têkoşîna xwe meşand.

 

EM TECRÎDÊ QEBÛL NAKIN

 

Li dijî êrişên li hemberî jinan û destkeftiyên xwe em ê di nava têkoşîneke topyekûn de bin. Tecrîda ku ji Îmraliyê dest pê dike heta li tevahiya welat belavbûye, em ê bi têkoşîneke bênavber bidin û tecrîdê bişkînin. Em ê li her derê diyar bikin ku em tecrîda li ser Birêz Ocalan qebûl nakin.

 

EM Ê SIYASETA XWE BI SER BIXIN 

 

Em ê li dijî desthilatdariya yekkesî û mîlîtarîst, li dijî polîtîkayên şer, bi xizmên girtiyan ên çalakiya 'Nobeda Edaletê', bi jinên li maf û wekheviyê digerin, bi jinên kedkar re bi xurtî têbikoşin. Em ê li dijî şer û înkarê, bi taybetî jî hemû kurdan ku hedef tên girtin têkoşîna xwe ya aştiyê xurt bikin. Em bi biryar in ku weke jin pêşengiya tifaqa demokrasiyê bikin û bi siyaseta xwe ya rêya sêyemîn bi ser bikevin.

 

PÊDIVIYA WELAT BI HDP'Ê HEYE 

 

Pêdiviya vî welatî bi HDP'ê heye. Bi HDP’ê re pêwîstiya siyaseta jinê ya demokratîk bi pêşengiya wê heye. Pêdiviya hemû beşên civakê yên bindest bi fikra HDP'ê ya ku tîne ziman û têkoşîna xwe dimeşîne heye. Pêwîstiya wê bi HDP'ê heye ku li hemberî gelek qeyranan, bi taybetî jî pirsgirêka kurd, li dijî cudakarî û kaosê, îrade û hêza xwe ya çareseriyê nîşan dide heye. Ji ber vê yekê dem hatiye ku em HDP’ê, fikra ku li ser esasê bilindkirina têkoşîna jinê hatiye avakirin, mezin bikin. Ez dibêjim dema mezinkirina HDP'ê ye. Em di azadiyê de bi israr in, di têkoşînê de bi biryar in. Bi hurmet û hezkirina xwe ya herî kûr we hemûyan silav dikim. Jin, jiyan, azadî.”

 

Piştî axaftina Pervînê konferans ji çapemeniyê re girtî berdewam kir.