DEM Partî: Zimanê kurdî xeta jêneveger e û divê bibe zimanê perwerdeyê

AMED - Komîsyona Ziman, Çand û Hunerê ya DEM Partiyê bertek nîşanî êrişên ser zimanê kurdî da û diyar kir ku zimanê kurdî xeta jêneveger a gelê kurd e. Komîsyonê, li dijî êrişan banga mezinkirina têkoşîna ziman û çanda kurdî kir û xwest ku kurdî bibe zimanê perwerdeyê. 

Komîsyona Ziman, Çand û Hunerê ya Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî) têkildarî zext û êrişên li ser ziman û çanda kurdî li avahiya Rêxistina DEM Partiyê ya Amedê daxuyanî da. Metna daxuyaniyê ya bi zaravayê kurmancî Hevberdevkê Komîsyonê Heval Dilbihar û ya bi zaravayê kirmanckî jî Hevberdevka Komîsyonê Cemîle Turhalli Balsak xwend.  
 
‘HIŞMENDIYA YEKPEREST HEWL DIDE KURDÎ TUNE BIKE’
 
Daxuyanî wiha ye: 
 
“Êriş û zext û zordariyên li ser zimanê kurdî ji destpêka komarê û heta niha bi awayekî bênavber didomin. Di sedsala çûyî de desthilatdarên yekperest ev welat kirin goristana çand û zimanan û hemû zimanên li vî welatî kuştin. Êrişa herî mezin jî li ser zimanê kurdî hat kirin. Ji ber êriş û zordariyan gelê kurd bi hezaran qaset û pirtûkên kurdî di bin axê de veşartin. Ji ber axaftina bi zimanê kurdî gelek kurd hatin qetilkirin, derbkirin, girtin. Di zindanan de ji ber kurdî girtî hatin îşkencekirin. Bi sedsalekê zext û zordarî bi awayekî dijwar li ser kurdî hatin meşandin. Di sedsala 21’emîn de hê jî li Tirkiyeyê zimanê kurdî wek zimanekî qedexe, nenas, nediyar û tune tê hesibandin. Di hemû desthilatdariyên Tirkiyeyê de feraseta tunehesibandin, redkirin, pişaftin û hewldanên jiholêrakirinê hatin domandin, zêdekirin û kûrkirin. Hişmendiya yekperest a ku bi neyartiya kurdî didomîne niha jî bi awa û rêbazên cuda hewl dide ku kurdî ji holê rake.
 
POLÎTÎKAYÊN ÇANDKUJÎ Û ZIMANKUJIYÊ BI DESTÊ AKP-MHP’Ê TÊN DOMANDIN 
 
Polîtîkayên çandkujî û zimankujiyê yên ku sed sal berê niha hatibûn sîstematîzekirin û meşandin heta niha xisareke mezin di warê zimanî û çandî de derxistin holê. Ji serê sedsala 21’emîn heta niha ev polîtîkayên zimankujiyê, bi destê hikûmetan, mufetîşên giştî, memûrên rêveberiya awarte hatin meşandin. Bi raporên veşartî, bi cezayên pareyan, bi qedexe û zextan, bi reftarên qirkirina spî û pişaftinê spî, bi çalakiyên pisporane yên mihendisiya siyasî, xwestin ku van polîtîkayan bigihînin encamekê. Ev polîtîkayên ku sed sal berê niha hatibûn sîstematîzekirin, îro jî ji aliyê qeyûmên hikûmeta AKP-MHPê yên ve tên domandin. Bi destê qeyûman ew polîtîka adapteyî şert û mercên îro kirine û dixwazin bi rêya pergala qeyûman encam bi dest bixin. Lewma dîsa qeyûm tayînî şaredariyên me yên Mêrdînê, Êlihê û Xelfetiyê jî kirin û vîna gel desteser kirin. Bi tayînkirina qeyûman berî her tiştî destdirêjî xizmeta pirziman kirin. Di malperên şaredariyan de xizmeta bi kurdî rakirin; li gel desteserkirinan li gelek cihan konserên bi kurdî hatin betalkirin û êrişên li ser zimanê Kurdî zêdetir bûn.
 
ZIMANÊ KURDÎ XETA KURDAN A BINGEHÎN E 
 
Li dijî van polîtîkayên tunekirinê, gelê kurd, di dawîya çaryeka sedsala 20’emîn de bi daxwaza azadiya çand, ziman û nasnameya xwe dest bi têkoşîna parastin û pêşvebirina nirxên xwe yên neteweyî kir. Bi vê têkoşînê re zimanê kurdî roj bi roj bi pêş ket û berbelav bû. Îro bi milyonan kurd ji bo parastin, pêşvebirin û azadiya zimanê kurdî têdikoşin û li ber xwe didin. Em bi hêsanî negihîştin vê qonaxê. Me gelek berdêl dan. Bila tu kes nebêje qey em ê doza zimanê xwe berdin, em ê zimanê xwe di tariyê de bihêlin. Qeyûm û hêzên ku îro hewl didin vîna gelê kurd desteser bikin û ji holê rakin bila baş bizanin ku zimanê kurdî hebûn, nirx û xeta kurdan a bingehîn û jêneger e; me çawa heta niha ji bo doza zimanê kurdî têkoşîn kiribe em ê îro jî bi heman xebat û xîretê têkoşîna xwe bidomînin û mezintir bikin. 
 
Em wek DEM Partî li ser bingeha polîtîkayên pirzimanî û pirçandiyê dê her dem û li her derê têkoşîna xwe ya ji bo zimanê kurdî û hemû nirxên kurdewar bi awayekî herî şênber, domdar, mayînde û encamgir bilindtir û berfirehtir bikin.
 
BANGA MEZINKIRINA TÊKOŞÎNA ZIMANÊ KURDÎ
 
Bi vê boneyê em careke din dibêjin ku divê zimanê kurdî bibe xwedî statuyeke fermî, bibe zimanê perwerdehiyê. Ji bo vê jî em bang û gazî li hemû kurdan, partî, sazî, palatformên azadîxwaz û demokratîk û hemû derdorên mirovahîparêz dikin ku di serî de li Kurdistanê li hemû cihên ku kurd lê dijîn li dijî her cureyê qeyûm, tunehesibandin û hewldanên jiholêrakirina zimanê kurdî têkoşîna hişmendî, rêxistinkirin û perwerdehiya zimanê kurdî li her derê bilindtir û berfirehtir bikin. Bijî zimanê kurdî, her bijî têkoşîna ji bo zimanê kurdî.” 
 
 
 
 

Sernavên din

05/12/2024
12:03 DEM Partiyê têkildarî Zeydan daxuyanî da: Dev ji lîstikên siyasî berdin
11:37 Di 10 rojan de 147 kes hatin binçavkirin
11:32 Hevserokên Giştî yên DEM Partiyê çûn serdana DÎSK’ê
11:08 Waniyan bertek nîşanî biryara Dadgeha Bilind dan: Em vê neheqiyê qebûl nakin
10:53 Der barê hevşaredarên hedef hatibûn nîşandan de biryara neşopandinê
10:42 Hevşaredarên Bajarê Mezin ên Wanê: Em ê rê nedin ku şaredariyê xesp bikin
10:24 Prz. Ozlem Gumuştaş: Divê azadiya fîzîkî ya Abdullah Ocalan pêk were
09:53 Biryara ÎGK’ê: Dê mehekê ji cezayê dadgehê dayî zêdetir di girtîgehê de bimîne
09:38 Li girtî Geylanî ‘rawesta amadeyî’ ferz dikin
09:27 EHP û SYKP: Divê em li dijî êrişên li ser Rojavayê bitêkoşin
09:24 Li Îranê bi pileya 5,6’ê erdhej çêbû
09:20 Hunermend: Li dijî qeyûman divê li her derî têkoşîn bê xurtkirin
09:03 Amedî baweriyê bi nêzîkatiya desthilatê ya li 'çareseriya pirsgirêka kurd' nayînin
09:02 Dayikên Aştiyê: Wê çete li ber felsefeya 'Jin, jiyan, azadî' têk biçin
09:00 ROJEVA 5’Ê MIJDARA 2024’AN
08:56 Daxuyaniya HSD’ê ya têkildarî Helebê
08:37 Meteorolojiyê ji ber barîna berfê bakurê Kurdistanê hişyar kir
04/12/2024
23:15 Nahît Eren: Mînakên por û mûyan ên li ser Narînê bi DNA'ya mîtokondriyal ên dayikê û bira re li hev dikin
20:39 Ji ber NY'yê bang kirin: Sûcên li dijî mirovahiyê rawestînin
19:44 Bi SÎHA'yan êrişî Dêrikê hat kirin: 2 kesan jiyana xwe ji dest da
19:40 Jinan guh neda astengiyan, xeleka jiyanê çêkirin û meşiyan
19:34 Ji bo Rojava banga piştevaniyê: Yên xwe disipêrin çeteyan wê têk biçin
17:13 Weşangerên kurd bertek nîşanî zexta polîsan dan
17:12 Li Miksê nobeda li dijî qeyûm didome
17:06 Amedspor di qupayê de derket tura 5’emîn
17:00 Dê biryara Dadgeha Bilind a derheqê Zeydan de li Wanê bê protestokirin
16:58 Doza Ayşegul A. ku bi tiryak û fihûşê bûbû rojev hate taloqkirin
16:35 Polîs li fûarê derketin nêçîra pirtûkan: Weşanxaneyê bertek nîşan da
16:33 DEM Partî çû serdana TURK-ÎŞ’ê
16:32 Li dijî êrişan ser sînorê Kobanê zincîra ji mirovan û meş hatin lidarxistin
16:31 Beştaş: Hûn nikarin Pirsûs û Rihayê ji hev veqetînin
Hatîmogûllari: DAIŞ, HTŞ û SMO ji hêla heman çavkaniyê ve tê xweyîkirin
14:45 Êriş li ser sînor hatin protestokirin: Em rê nadin dagirkeriyê
14:28 Li Meclisê protestoya tecrîd, şer û qeyûm
13:56 Di êrişa dewelta tirk de kesek hate qetilkirin
13:55 ÎHD’ê bertek nîşanî sepana cotkelemçeyê da
13:47 Ji KCDP’ê rapora meha mijdarê: 32 jin hatin qetilkirin
13:40 Pitikekî li Şehbayê ji ber sermayê jiyana xwe ji dest da
12:41 DEM Partî li pêşiya avahiya Wezareta Karê Hundir bû: Hûn dê aştiyê çawa pêk bînin?
11:55 Di pêşangehê de dest danîn ser pirtûkeke din
11:25 Dadgeha Bilind biryara li ser Abdullah Zeydan xera kir
11:24 Ji Weşanxaneya Aramê banga hevgirtinê
09:48 Zeydan: Em lîstika wan xera bikin
09:26 Gundên Minbicê hatin topbarankirin
09:12 Baîerê ku ji bo Îmraliyê serlêdan kir: Pêdiviya gelê kurd û gelê tirk bi Abdullah Ocalan heye
09:11 Di dema AKP'ê de pergala perwerdehiyê: Gendelî û bêliyaqatî
09:00 ROJEVA 4'Ê KANÛNA 2024'AN
03/12/2024
20:03 Gundên Minbic û Kobanê hatin bombebarankirin
16:07 Xebatkara Weşanxaneya Aramê Sevînç Aldar hate berdan
16:01 Li Dêrsimê 5 kes hatin berdan
15:51 Qeyûm li Meclisê hatin protestokirin
15:46 Wezîrê Dadê Tunç têkildarî serlêdana ji bo Îmraliyê daxuyanî da
15:46 Şîna Uluç bi girseyî hate ziyaretkirin
15:40 ÎHD’ê ji bo berdana Nîmet Tanrikulu bang kir
15:36 Dayikên Aştiyê: Em ê Rojava bi ruhê Kobanê biparêzin
14:21 Şaredariya Dêrsimê Civîna Meclisê li dar xist
14:00 Derheqê rojnameger Geşbûn Ayşe Kara de biryara girtinê hate dayin
13:55 TEV-DEM: Plana qirkirinê dikin
13:52 Di dema qedexeyên Sûr’ê de 3 caran hatibû definkirin: Ji AYM’yê biryara binpêkirinê
13:21 Ongullu piştî 30 salan hate berdan
13:12 ÎHD’ê ji bo girtiyên astengdar banga berdanê kir
12:52 Tulay Hatîmogûllari: Zimanê gefê biterikînin, deriyên îmraliyê vekin>
12:48 Li Semsûrê 3 ciwan ji ber guhdarîkirina muzîka Kurdî hatin binçavkirin
12:40 Hevşaredara Dêrsimê Bîrsen Orhan hate berdan
12:38 Parêzeran ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serlêdan kirin
12:16 Ji bo pirtûka Nelson Mandela biryara komkirinê hate dayin
12:07 Serlêdana Îmraliyê: Em dixwazin bi Abdullah Ocalan re hevdîtinê bikin
11:20 Bîranîna Ozgur Ulkeyê: Êriş dê nekarin me ji rêya me bikin
11:06 Di serdema AKP'ê de herî kêm 5 hezar û 341 girtî jiyana xwe ji dest dane
11:06 Meclisa Leşkerî ya Dêrazorê: Hêzên me ewlehiya 7 gundan girtin ser xwe
10:53 ENAG û TUÎK’ê daneyên enflasyonê eşkere kirin
10:46 ‘Heta qeyûm diçe dê berxwedana me bidome’
10:37 ‘Ji bo zarokên welêt’ pirtûkek
10:35 Şandeya navneteweyî ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re serlêdan kir
10:15 Mavîoglû: Şertê ewil bidawîkirina tecrîda li Îmraliyê ye
09:34 Li Zapê kilîl hate girtin an hate xerakirin?
09:05 Rojeva sereke ya DEKÛP'ê azadî û demokrasî ye
09:04 Hevşaredar: Divê gelê me xwedî li vîna xwe derkeve, li ber xwe bide
09:00 Dayika Geylaniyê ku berdana wî hat taloqkirin: Bila kurê min berdin
09:00 ROJEVA 3’YÊ KANÛNA 2024’AN
08:35 Komên paramîlîter 3 kes qetil kirin
02/12/2024
20:31 Li Stenbolê êrişên Tirkiyeyê hatin şermezarkirin
20:26 Xebatkarê Aramê Zengeralp serbest hat berdan
20:21 Polîsan êrişî çalakiya Rojavayê kir: 50 kes hatin binçavkirin
16:40 Li Wanê Serokatiya Daîreya Xizmetên Astengdar û Kalan hate avakirin
16:37 Şaredariya Artukluyê têkildarî nelirêtiyan serlêdana sûc kir
16:24 Şandeya navneteweyî çû serdana OHD’ê: Heke tecrîd rabe dê demokratîkbûn çêbibe
16:19 Êrişên li dijî Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê li geleke bajaran hatin protestokirin
16:18 Tehliyeya Besra Erol hate taloqkirin
16:02 Li Miksê xespkirina îradeyê hate protestokirin: Qeyûm nelirêtî û talan e
15:35 Ji bo pirtûka 'Dildarê Serkeftinê' biryara komkirinê hate dayin
15:34 Wezîrê Karên Derve yê Îranê hate Enqereyê
15:16 Êrişên li dijî Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê li Silopiyayê hatin protestokirin
15:12 Bertek nîşanî girtina Hevşaredar Dundar dan
14:47 Meclisa Gel a Efrîn û Şehbayê daxuyanî da
14:46 Li Mêrdînê jin li dijî tayînkirina qeyûm meşiyan
14:32 Derket holê ku keça AKP’iyê qeyûm diparast bêyî mulaqetê girtine kar
14:24 Qeyûm projeyên hevşaredaran jê bir
13:59 Şandeya navneteweyî çû serdana Buroya Hiqûqê ya Sedsalê
13:53 DFG’ê rapora meha mijdarê eşkere kir: 21 rojnameger hatin binçavkirin, 3 hatin girtin
13:43 Jinan bertek nîşanî tundiyê dan: Jin, Jiyan, Azadî pisûleya me ye