‘Mesele pirsgirêka kurd nîne meseleya Tirkiyeyê ye’

  • rojane
  • 09:31 17 Kanûn 2024
  • |
img

STENBOL – Hiqûqnas, rewşenbîr û hunermendan diyar kirin ku divê pirsgirêka kurd bê çareserkirin, mesele tenê pirsgirêka kurd nîn e, meseleya Tirkiyeyê ye û dê hewldanên xwe yên ji bo çareseriyê bidomînin. 

Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan ku li Girtîgeha Ewlehiya Bilind a Tîpa F a Îmraliyê di bin tecrîdê de tê girtin, di 23'ê cotmehê de bi biraziyê xwe Omer Ocalan re hevdîtin pêk anîbû. Di serdanê de Abdullah Ocalan ev peyam da: "Tecrîd dewam dike. Ger şert û merc çêbibin, hêza min a teorîk û pratîkî heye ku vê pêvajoyê ji zemîna pevçûn û şîdetê derbasî qada hiqûqî û siyasî bikim." Peyama Abdullah Ocalan di rojeva partiyên siyasî, rêxistinên sivîl, rewşenbîr, nivîskar, akademîsyen û rojnamevanan de ye.
 
Di vê çarçoveyê de di 14’ê kanûnê de gelek rewşenbîr, nivîskar, hiqûqnas û akademîsyen li oteleke li Taksîma navçeya Beyoglû ya Stenbolê hatin cem hev û xwestin ji bo çareseriya pirsgirêka kurd gav bên avêtin û metneke hevpar hate weşandin.
 
Parêzer Riza Tûrmen, Aktîvîst Nurten Ertûgrûl û Hunermend Orhan Alkaya ku metn îmze kirin diyar kirin ku ew ê her tim daxwazên xwe yên aştiyê bînin ziman.
 
TURMEN: DIVÊ PIRSGIRÊKA KURD AŞTIYANE ÇARESER BIBE
 
Riza Turmen da zanîn ku divê pêvajoya aştiyê were destpêkirin û wiha got: “Divê welat ji eksena tundiyê dûr bikeve û ber bi eksena aştiyê ve biçe. Di serdema ku em tê de dijîn de mafên mirovan û demokrasî pir girîng e. Di vê çarçoveyê de divê pirsgirêka murd bi rêyên aştiyane were çareserkirin. Ger hûn li Tirkiyeyê aştî, demokrasî û ji mafên mirovan re rêzgirtinê dixwazin, divê hûn ji pirsgirêka kurd re çareseriyeke aştiyane bibînin. Ev her du tişt hevdu temam dikin. Bêyî çareserkirina pirsgirêka kurd hûn nikarin aştiyê bînin Tirkiyeyê. Her wiha hûn encax di çarçoveya demokrasiya giştî ya Tirkiyeyê de dikarin aştiyê bînin ser pirsgirêka kurd. Pirsgirêk ne tenê pirsgirêka kurd e, pirsgirêka tevahiya Tirkiyeyê ye. Ji ber vê yekê jî bangên bi vî rengî yên ji bo aştiyê û di çarçoveyeke aştiyane de çareserkirin gelekî girîng e.”
 
Turmen anî ziman ku ji bo aştiyê hewl didin û ger pêvajo civakî be dê çareserî pêkan be û got, “Divê ev wek mijareke ku tenê rewşenbîr û nivîskar di nav xwe de behsa neyê dîtin. Divê raya giştî vê yekê qebûl bike. Ji ber ku ev pêvajo di heman demê de şerê li dijî xizanî û pêkanînên nedemokratîk e. Pêwîste ev yek ji raya giştî re were nîşandan û ravekirin. Weke rewşenbîr em ê hewl bidin vê ji raya giştî re vebêjin.”
 
Turmen balkişand ser axaftinên nakok ên Devlet Bahçelî û da zanîn ku Bahçelî hinek tiştan tîne ziman û roja din dibêje pirsgirêka kurd tune, lê di encamê de rojevek hatiye afirandin, derî hatiye vekirin û divê ji wî derî bikevin hundir.
 
PÊVAJO Û GEŞEDANÊN LI SÛRIYEYÊ
 
Turmen diyar kir ku geşedanên dawî yên li Sûriyeyê diqewimin dê bandorê li Tirkiyeyê bike û wiha got: “Eger Tirkiye li Sûriyê siyaseteke aştiyane nemeşîne, nikare li vir jî çareseriyeke aştiyane ji pirsgirêka kurd re bibîne. Hûn ê li Tirkiyeyê li çareseriya aştiyane bigerin, lê li bakurê Sûriyeyê hûn ê bi Rojava re şer bikin; ev nayê qebûlkirin. Pêdivî ye ku ev bi tevahî bêne hesibandin. Hûn ê li Rojava jî aştiyê pêk bînin. Yanî gelo dê di paşeroja Sûriyê de kurd nebin? Ev nêzîkatiyek pir xelet e.”
 
Turken anî ziman ku divê ji bo çareseriyê bêhtir nîqaş û axaftin bên kirin û çareseriyeke civakî jî girîng e.
 
Aktîvîst Nurten Ertugrul da zanîn ku neçar in pirsgirêka kurd çareser bikin û wiha axivî: “Pêvajoyên ku civak çewisandin û tine kirin, li çar parçeyên Kurdistanê hatin jiyîn ku bi destê ereb, faris, osmanî, piştre Tirkiye çêbû û dem bi dem Îngilîstan û Rûsyayê mudaxîl bûn. Iraqê bi salan kurd qetil kirin û dinyayê jî temaşe kir. Lê di dawiyê de diyar e ku dê çarenûsa wan çawa be. Eger Iraq pirsgirêk çareser bikira îro ji hev derneketibû û ji bo Sûriyê jî heman tişt derbasdar e. Li Îranê hê jî berxwedan heye. Kurdan darve dikin. Tişta ku li derve diqewime bi awayekî xwezayî bandorê li Tirkiyeyê jî dike.”
 
Nurten Ertugrul bal kişand ser tiştên ku qewimîn û got, “Ji avabûna Komara Tirkiyeyê û vir ve dewleta tedbîr û dewleta normê heye. Dixwazin bi tundiyê pirsgirêka kurd çareser bikin. Tenê di raporekê de hate gotin ku çareserî wê bi axaftinê pêkan be. Her wiha ji aliyê mufetîşên neteweyî ve hat astengkirin û waliyê wir sirgûnî Konyayê kirin. Dîsa dema ku Komara Kurd a Mahabadê ava bû ji bo cîhanê bibe mînak hate gotin 'Em hezar kurd bi dar ve bikin' û bûyera 49'an jî bi vê dest pê kir. Di salên 1990’î de qetilkirinên kiryar nediyar pêk hatin. Di pêvajoya heyî de qanûneke cuda tê sepandin. Ji ber vê jî pirsgirêka kurd çareser nabe. Û eger çareser nebe, dê encamên wê xirab bin. Çavkaniyên Tirkiyeyê ber bi ku ve diçin? Ciwan diçin ku derê? Hilweşîna exlaqî heye, nirx û siyaseta derve di gelek waran de têk çûye. " Ertugrul anî ziman ku ji bo pêvojo destpê bike divê beriya her tiştî tecrîd were bidawîkirin. 
 
‘EM DEV JI AŞTIYÊ BERNADIN’
 
Hunermend Orhan Alkaya diyar kir ku pêwîstiya hemû cîhanê û Rojhilata Navîn bi aştiyê heye û got, “Divê em bersiva pirsa kî aştiyê naxwaze bibînin? Em dev ji daxwaza xwe ya aştiyê bernadin. Em ê ji aştiya civakî piçekî jî tawîz nedin. Lê divê em zanibin kî pêvajoya aştiyê asteng dike û kî pirsgirêka kurd weke pirsgirêk dibîne. Yên xwedî niyeta baş hene û baronên şer jî hene ku li dora pîşesaziya çekan kom bûne. Divê em xebatên wiha bidomînin. Eger êrîş li ser Kurdistana Sûriyê, yanî li Rojava berdewam bikin, divê her kes bi vê îhtimalê zanibe ku ev yek dê derdora wê bişewitîne. Ji ber vê yekê divê pevçûnên li Rojava bi dawî bibin. Sûriye ber bi parçebûnê ve diçe. Lê eger zîhniyeteke ku gelê Rojava weke dijmin dibîne bikeve dewrê, wê qad gelekî xeternak bibe. Ji ber ku pêvajoya li wir jî wê bandorê li vir bike.”
 
‘TECRÎD SÛC E’
 
Alkaya bertek nîşanî tecrîdê da û wiha got: “Tecrîd li ser kê dibe bila bibe sûc e. Divê desthilatdar demildest dev ji tecrîdê berdin. Weke hunermend ji bo çareseriya pirsgirêka kurd çi ji destê me bê em ê bikin. Em ê heta dawiyê vê daxwaza aştiyê bînin ziman.”
 
MA / Omer Îbrahîmoglu
 

Sernavên din

07/01/2025
10:50 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya DEM Partiyê û Ozgur Ozel dest pê kir
10:44 Karasu: Rêber Apo dibêje ‘em pirsgirêkê dûrî şer çareser bikin’
10:19 Qeyûmê Êlihê neguhêzbarên şaredariyê da ber firotinê
10:17 Pekoz: Ocalan çareseriya demokratîk, hikûmet 'tasfiyeyê' esas digire
09:54 Berxwedana li dijî êrişan didome
09:53 Êş û têkoşîna edaletê ya 9 sal in didome
09:33 Di ser mirina biguman a Rojîn Kabaîşê re 84 roj derbas bûn: Midûra wargehê pirs nebersivand
09:29 'Ne tenê muxalif, divê hemû derdor aştiya civakî xurt bikin'
09:21 Li Girtîgeha Kiriklarê girtî dîsa ji ber xurekan jehrî bûn
09:01 Nivîskar Îmrek: Aştî wekî nênûk û goşt e
09:01 Bavê Leyla Şaylemez: Heya komkujî eşkere nebe sûcdar Fransa ye
09:00 ROJEVA 7'Ê ÇILEYA 2025'AN
08:55 Li Çînê bi pileya 7.1 erdhej çêbû
08:47 Şandeya ku dixwaze cenazeyên rojnamevanan werbigire 16 saetin tê sekinandin
06/01/2025
16:24 10 baroyan daxuyanî dan: Biryara sînorkirinê ya li ser dosyaya Rojîn Kabaîşê rakin
15:59 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya bi Partiya Saadetê re dest pê kir
15:35 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya DEM Partiyê û AKP’ê bi dawî bû
15:31 Saliha Aydenîz: Divê Ocalan azad bibe ku aştî çêbibe
15:28 Nobeta li ser sînorê Kobanê didome: Dê piştgiriya me ya ji bo Kobanê bidome
14:52 Mûstafa Karatepe ku nexweşê penceşêrê ye piştî 30 salan hate berdan
14:47 Malbata Gulistan Doku bi dozger re hevdîtin kir
14:41 Xwendekar ji bo Gulistan Doku û Rojîn Kabaîş meşiyan
14:05 Ekolojîst: Em ê xwedî li Şoreşa Rojava derkevin
13:39 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya DEM Partiyê û AKP’ê dest pê kir
13:36 Tulay Hatîmogûllari têkildarî gotinên wê yên hatine berevajîkirin daxuyanî da
13:22 Girtiyên jin ên hatin derbkirin sewqî girtîgehên cuda kirin
12:44 Ji bo edîtorê Rojnewsê Ehmed biryara tehliyeyê hate dayin
12:44 Ji 80 baroyan ji bo Tahîr Elçî daxuyanî
12:41 Dayika Aştiyê Bedriye Demîr hat bibîranîn
12:36 Onder: Piştî serdana Demîrtaş em ê daxuyaniyeke berfireh bidin
12:18 Ji bo rojnamegerên hatin qetilkirin merasîma cenazeyê hat lidarxistin
12:13 Li Amedê nexşerêya ‘çareseriyê’: Divê zemîna qanûnî amade bikin û Ocalan azad bibe
12:06 'Ne Erdogan ne jî Bahçelî, baweriya me bi Abdullah Ocalan heye'
11:35 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya DEM Partiyê û Davûtoglû dest pê kir
11:31 Parêzer Tamur: Bi hedefgirtina rojnamegeran re Peymana Cinevê binpê kirin
11:02 DEM Partî ji bo nirxandina peyamên Ocalan civiya
10:55 Celal Firat: Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê ji bo Elewiyan referanseke
10:54 Remzî Kartal: Ji bo baweriyê divê azadiya fîzîkî ya Rêber Apo pêk were
10:34 Abdullah Ocalan: Azadbûna jinê têkoşîna Sakîneyê ye
09:47 Serokê TOD-DER’ê Kan: Divê guh bidin peyamên Ocalan
09:30 Li Wanê rêyên 493 gundan hatin girtin
09:00 ROJEVA 6’Ê ÇILEYA 2025’AN
08:47 Xwebûn bi manşeta ‘Nexşeya 2025’an diyar kir’ derket
05/01/2025
15:44 Emîne Şenyaşar li ser sînorê Kobanê bang kir: Bila ev zilm bi dawî bibe
15:27 Gurgîn Oktar piştî 30 salan hate berdan
14:54 Ekolojîst li ser sînorê Qamişloyê ne: Rojava modêla çareseriya Rojhilata Navîn e
14:24 'Em hêza xwe ji paradîgmaya Abdullah Ocalan digirin’
13:50 DBP dê meşa xwe bi hevserokên giştî yên heyî re bidomîne
13:48 Tulay Hatîmogûllari: Divê şertê aştiyê azadiya Ocalan be
13:07 Derket holê ku ‘Wezîrê dadê’ yê li Şamê kujer e
12:27 ‘Heke ji bo Gulistan Doku edalet pêk bihata niha Rojîn û Narîn dê bijiyan’
12:20 Hesabên X’ê yên MA, JINNEWS û Yenî Yaşamê hatin astengkirin
12:16 Abdullah Ocalan: Divê Tirkiye bi Kurdan re yekitiya demokratîk esas bigire
11:37 Malbata Rojîn Kabaîşê: Piştî qetilkirin, avêtin avê
11:24 Çîgdem Kiliçgun Uçar: Çareserî, vekirina deriyên Îmraliyê ye
Keskîn Bayindir: Dê têkoşîna me heta azadiyê bidome
11:01 Cengîz Aktar: Li Sûriyeyê her tişt dê li gorî daxwaza Enqereyê nebe
10:35 ‘Heta tecrîd ranebe çareserî nabe’
09:59 Bekaroglû: Divê Meclis sererastkirinên rê li ber demokratîkbûnê vedikin çêbike
09:18 Kovara Jinê bi manşeta ‘Jiyana me her tim şer bû’ derket
09:15 Aldar Xelîl: Çareseriya li Sûriyeyê bi projeya Neteweya Demokratîk pêkan e
09:00 Li ANKA-DER'ê serdema qeydên nû dest pê dike
09:00 ROJEVA 5’Ê ÇILEYA 2025’AN
04/01/2025
16:49 'Şertê yekem ê aştiyê azadiya Abdullah Ocalan e'
16:47 Jin ji bo Rojîn Kabaîşê di çalakiyê de ne
15:55 'Rojava ji bo hemû cîhanê model e'
15:46 Jinên di qedexeyên derketina dervê de hatin qetilkirin li ser gora xwe hatin bibîranîn
14:58 Li 3 bajaran li aqûbeta windayan hat pirsîn
14:36 Rapora 2024'an a DFG'ê: 5 hezar û 260 nûçe hatin astengkirin
14:24 Li bakurê Tişrînê şerekî dijwar diqewime
13:25 Ji bo birayên Efeoglû yên di binçavan de hatin windakirin doza edaletê kirin
13:07 Jinên li Silopiyayê hatin qetilkirin hatin bibîranîn
12:32 Li Rojhilatê di 2024’an de 63 kolber hatine qetilkirin
10:58 Îranê di rojekê de 9 kes bi dar vekirin
10:54 Li Edeneyê karkerek jiyana xwe ji dest da
10:29 Li Dêrazorê 3 zarok ji ber mayinê birîndar bûn
09:30 Xwendekar dixwazin mirina biguman a Rojîn Kabaîşê bê ronîkirin
09:23 Rengê Xelfeliyê diguhere
09:04 Mexmûriyên ku di çalakiya nobedê de ne: Çareserî bi azadiya Abdullah Ocalan pêkan e
09:00 ROJEVA 4'Ê ÇILEYA 2025'AN
03/01/2025
18:25 Dayikên Aştiyê Baroya Stenbolê ziyaret kirin
16:20 Li ser sînorê Kobanê bang kirin: Israra di têkoşînê de dê bi xwe re serkeftinê bîne
15:54 Li gundên Minbicê pevçûnên dijwar hene
15:38 Nobeda li sînorê Qamişloyê: Ger hûn jidil bin hûn ê guh bidin vîna çareseriyê
14:54 KCDP’ê rapora 2024’an weşand: 394 jin hatin qetilkirin
13:45 Çalakvanên ser sînorê Kobanê: Her peyva Ocalan dê aştiyê ava bike
13:08 Dewleta tirk bi SÎHA’yan avahiya şaredariyê hedef girt
13:07 Tanrikulu yê CHP’î: Dê helwesta me ya ji bo diyalogê bidome
13:04 Bi hezar kes li ser sînorê Kobanê meşiyan: Dê berxwedana Rojava bi ser keve
12:00 Xelkê Kobanê ji bo HSD û YPJ’ê seferber bû
11:34 Malbatan ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
11:33 ENAG û TUÎK’ê daneyên enflasyona salane eşkere kirin
11:29 Kaya ê di protestoya qeyûm de hate girtin qala îşkenceyê kir
11:11 Wezîrên Fransa û Almanyayê li Şamê ne
10:46 Gel ji bo meşa ser sînor li Pirsûsê kom bû
10:45 Bernameya Şandeya Îmraliyê ya Meclisê diyar bû
10:28 Serokê Baroya Amedê: Ji bo çareseriyê em amade ne peywirê li xwe bigirin
09:47 Baroya Mêrdînê li dijî biryara qeyûm serî li dadgehê da
09:42 HDK û DEM Partiyê ji bo aştiya civakî zend û bend badan
09:41 Li Tunusê keştiyên penaberan noqî avê bûn: 27 kes mirin
09:26 Rojnamevan Şah: Dê şerê xetên bazirganî û enerjiyê berbelav bibin